نظامنامه دفتر ثبت ازدواج و طلاق
مصوب 1310/7/17 وزارت عدلیه با اصلاحات بعدی
ماده 1 - اول- دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مجلد بوده و کلیه صفحات آن به امضاء مدعی العموم یا نماینده او رسیده و به مهر پارکه ممهور خواهد شد به علاوه در ظهر صفحه اول و آخر دفتر نیز تعداد کلیه صفحات با تمام حروف قید و از طرف مدعی العموم و یا نماینده او ممضی و ممهور میشود.
تبصره- مدعی العموم میتواند با اجازه وزارت عدلیه برای امضاء و مهر ترتیب دیگری را مقرر دارد.
ماده 2 - دوم- عبارت ثبت باید خوانا و واضح بوده مبلغ و تاریخ و نمره ثبت باید لااقل یک مرتبه با تمام حروف در خود دفتر و در روی اوراق ازدواج و طلاق نوشته شود در صورت اختلاف آنچه که با تمام حروف نوشته شده معتبر است.
ماده 3 - سوم- فاصله سطور باید به یک اندازه باشد سطور از حدودی که در روی دفتر برای ابتداء و انتهای سطور معیّن شده نباید تجاوز کند.
ماده 4 - چهارم- بالا بردن سطور در آخر سطر ممنوع و هرجا که سطر به انتها رسید باید بقیه مطلب را به سطر بعد برد جای سفید گذاردن و تصحیح و اضافه مجاز نیست.
ماده 5 - پنجم- اگر صاحب‌دفتر اشتباها جای سفید گذارد یا مجبور به تصحیح و اضافات شد مطابق مقررات ذیل باید عمل شود:
1-جای سفید باید به وسیله دو خطی که همدیگر را تقاطع کند از حیّز استفاده انداخته شود.
2-روی کلمات زیادی خط نازکی کشیده شود.
3-تصحیح و اضافات باید در ستون ملاحظات دفتر نوشته شده و به امضاء صاحب‌دفتر برسد و ربط آن به وسیله راده معیّن گردد و ابطال جای سفید و همچنین حذف کلمات زیادی و تصحیح و اضافات باید در آخر ثبت سند ازدواج یا طلاق قبل از امضاء قید شود.
ماده 6 - ششم- تراشیدن و پاک کردن و الحاق کردن به هر نحوی از انحاء در دفاتر ثبت ازدواج و طلاق ممنوع است به الحاقات و آنچه که به جای کلمات تراشیده یا پاک شده نوشته شده باشد ادارات و محاکم عدلیه ترتیب اثر نخواهند داد.
ماده 7 - هفتم- در صورتی که هویت زوجین نزد صاحب‌دفتر محرز نباشد بایستی دو نفر از اشخاص معروف و معتمد حضورا هویت آنان را تصدیق و مراتب در دفتر قید و به امضاء معرفین رسیده و این نکته در روی اوراق نیز قید شود.مانعی نیست که معرفین یک طرف معرف طرف دیگر نیز باشند.
ماده 8 - هشتم- اشخاص کور یا گنگ یا کر محجور یا غیربالغ یا غیررشید نمیتوانند معرف یا شاهد باشند.
ماده 9 - نهم- در صورتی که هویت طرفین یا یک طرف نزد صاحب‌دفتر محرز نشود باید از ثبت امتناع کند.
ماده 10 - دهم- برای ثبت عقد مزاوجت زوج و زوجه باید شخصا یا به توسط وکیل ثابت الوکاله ذیل ثبت عقد را در دفتر و ذیل ورقه ازدواج مذکور در ماده (14)را امضاء کنند برای ثبت طلاق،طلاق‌دهنده باید ذیل ثبت طلاق را در دفتر ذیل طلاقنامه مذکوره در ماده (14)را شخصا یا به توسط وکیل ثابت الوکاله امضاء نماید اگر زوجین یا یکی از آنها شخصا حاضر ولی سواد نداشته باشند ممکن است در ذیل دفتر ثبت و ذیل ورقه مذکوره در ماده (14)علامت انگشت خود را بگذارند در این صورت صاحب‌دفتر باید در دفتر خود صراحتا قید نماید که علامت انگشت متعلق به فلان شخص بوده و در حضور او گذارده شده است.
ماده 1(اصلاحی و الحاقی 1313/5/4)- (ذیل ماده 10 نظامنامه قانون ازدواج و طلاق به طریق ذیل تغییر و اصلاح میشود):
هرگاه زوجین یا یکی از آنها بیسواد باشند باید یک نفر مطلع باسوادی که معرف اعتماد شخص بیسواد باشد در دفتر حاضر گردد(اگرچه از جمله شهود یا معرفین زوجین باشد).
ماده 2- شخص معتمد باسواد باید ثبت سند ازدواج یا طلاق را برای شخص بیسواد قرائت نماید و این قرائت و رضایت شخص بیسواد به مفاد ثبت باید در ذیل ثبت سند مزبور قید گردد و علامت انگشت شخص بیسواد ذیل آن گذارده شود مراتب مزبوره و علامت انگشت شخص بیسواد را شخص معتمد تصدیق و امضاء نماید.
ماده 11 - یازدهم- در صورتی که امضاء مذکور در ماده فوق به توسط وکیل به عمل آید وکالت‌نامه به تصدیق کمیساریا و یا امین صلح و یا نایب الحکومه و یا یکی از دفاتر اسناد رسمی رسیده و ضبط شود مگر اینکه موکّل شخصا در نزد صاحب‌دفتر حاضر و به شخصی که وکالتا امضاء مینماید وکالت دهد که در این صورت صاحب‌دفتر باید در دفتر خود وقوع وکالت را نیز قید و امضاء کند.
ماده 12 - دوازدهم- هرگاه زوجین یا یک طرف از آنها کر یا گنگ و یا کور باشند علاوه بر معرفین هریک باید در معیت خود یک نفر از معتمدین خود را حاضر نمایند شخص معتمد مزبور در مورد اشخاص کر و گنگ باید از اشخاصی باشد که بتواند به آنها به اشاره مطلب را بفهماند و این نکته صراحتا باید در متن دفتر و در ستون ملاحظات قید و به امضاء صاحب‌دفتر برسد.
ماده 13 - سیزدهم- در دفتر ثبت نکاح و طلاق باید نکات ذیل قید شود:
الف‌برای عقد مزاوجت
1-نمره و تاریخ ثبت با تمام حروف.
2-تاریخ وقوع عقد(روز،ماه،سال)با تمام حروف.
3-اسم زوج و زوجه به نحوی که در هویت آنها تردید نباشد.
4-نکاح دائم است یا منقطع و در صورت انقطاع مدت آن چیست.
5-مهر
6-سایر شرائط ضمن عقد نکاح و یا ضمن عقد لازم دیگر که بین زوجین مقرر شده است.
7-امضاء اشخاص مذکور در ماده (10).
ب‌برای طلاق
1-نمره و تاریخ ثبت با تمام حروف.
2-تاریخ وقوع طلاق(روز،ماه،سال)با تمام حروف.
3-اسم زوج و زوجه به نحوی که در هویت آنان تردیدی نباشد.
4-نوع طلاق از رجعی و بائن و در صورت رجعی بودن تصریح به اینکه دفعه چندم است.
5-امضاء اشخاص مذکور در ماده (10).
ماده 14 - چهاردهم- صاحب‌دفتر مکلّف است که فورا پس از ثبت نکاح یا طلاق دو نسخه از سواد ثبت را تهیه و پس از امضاء اشخاصی که دفتر ثبت را امضاء کرده‌اند به هریک از زوجین یا زوجین سابق یک نسخه بدهد.
ماده 15 - پانزدهم- اوراق عقد و طلاقی که مطابق مقررات این نظامنامه به ثبت برسد سند رسمی بوده و تمام محتویات و امضاهای مندرجه در آن معتبر خواهد بود مگر اینکه مجعولیت آن ثابت شود.
در مورد مهریه سند رسمی ازدواج بدون احتیاج حکمی از محاکم عدلیه لازم‌الاجراء به تقاضای زوجه یا قائم‌مقام قانونی او صادرخواهد شد.
ماده 16 - شانزدهم- صدور ورقه اجرائیه به عهده اداره ثبت اسناد محل و اگر اداره ثبت اسناد نباشد به عهده امین صلح محل خواهد بود. 2(2)