آیین‌نامه نظارت و ارزیابی دادستانی انتظامی قضات
مصوب 1382/4/8 رئیس قوّه قضائیه
در اجراء دقیق قانون وظائف و اختیارات رئیس قوّه قضائیه مصوب 8 اسفند 1378 ماده 36 لایحه اصلاح قسمتی از قانون اصول تشکیلات دادگستری،مصوب 14 اسفندماه 1333 و ماده 27 قانون اصلاح پاره‌ای از قوانین دادگستری،مصوب 25 خردادماه 1356 آیین‌نامه‌ای به شرح ذیل تنظیم میگردد:
ماده 1 - به منظور اعمال نظارت و ارزیابی مستمر دادسرای انتظامی قضات،به دستور دادستان انتظامی قضات،هیأت‌های نظارت و ارزیابی،به کلیه واحدهای قضائی سراسر کشور اعزام میشوند.
ماده 2 - نظارت و ارزیابی دادسرای انتظامی قضات به شرح ذیل میباشد:
الف:نظارت و ارزیابی مستمر و دوره‌ای.
ب:نظارت و ارزیابی فوق العاده.
ماده 3 - نظارت و ارزیابی مستمر و دوره‌ای:بر اساس برنامه‌ریزی قبلی حتیالمقدور یکبار در سال با ابلاغ صادره از سوی دادستان انتظامی قضات انجام میشود.
ماده 4 - نظارت و ارزیابی فوق العاده:به دستور رئیس قوّه قضائیه و یا در صورت وصول شکایت و یا گزارش امر مهم به تشخیص دادستان انتظامی احد از دادیاران انتظامی و یا هیأتی از دادسرای انتظامی به محل عزیمت و مبادرت به انجام نظارت و ارزیابی فوق العاده مینماید.
ماده 5 - برنامه نظارت و ارزیابیهای مستمر و دوره‌ای ابتدای هر سال توسط معاونت مربوطه تنظیم و مطابق جدول زمان‌بندی شده پس از تصویب دادستان انتظامی انجام خواهد شد.
ماده 6 - در نظارت و ارزیابی فوق‌العاده،در صورت لزوم واحدهای قضائی به‌نحو مقتضی به صورت غیرمحسوس و بدون اطلاع قبلی هم مورد نظارت و ارزیابی قرار میگیرند.
ماده 7 - موضوعات مورد نظارت و ارزیابی مستمر اموری است از قبیل:
الف:کیفیت و کمیت کار قضائی.
ب:دانش قضائی.
ت:قدرت استنباط و شم قضائی.
ج:حسن خلق با همکاران و ارباب‌رجوع.
ح:رعایت شؤون قضائی.
خ:رعایت نظم و انضباط اداری.
د:نظارت بر امور دفتری.
ذ:حسن شهرت.
تبصره 1- مدیریت‌های واحدهای قضائی در حسن اعمال مدیریت توسط هیأت‌های نظارت و ارزیابی دادسرای انتظامی قضات نیز مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرند.
تبصره 2- رؤسای سازمان‌های وابسته و معاونین قوّه قضائیه در صورتی که قاضی باشند و همچنین رؤسای کل دادگستری استان‌ها با مجوز ریاست قوّه قضائیه مورد نظارت و ارزیابی قرار میگیرند.
ماده 8 - اعضاء هیأت به وسیله دادستان انتظامی یا با تفویض اختیار به یکی از معاونان دادستان از بین دادیاران انتظامی و عند الاقتضاء با سرپرستی احد از معاونان و یا یکی از دادیاران تشکیل میگردد.
ماده 9 - هیأت اعزامی پس از ورود به استان در جلسه قضات شرکت ضمن معارفه، توسط سرپرست هیأت اهداف مأموریت تشریح میگردد.
ماده 10 - به منظور تمهید محل استقرار و تسهیل انجام وظیفه هیأت اعزامی در شهرستان و یا استان محل مأموریت باید قبلا به وسیله دادستان انتظامی یا یکی از معاونین که امور مأموریت‌ها به عهده او واگذار شده با رؤسای کل دادگستریها هماهنگی لازم به عمل آید.
ماده 11 - عملکرد قضات شاغل و مأمور به خدمت در سازمان بازرسی کل کشور و حفاظت اطلاعات کل قوّه قضائیه و سازمان زندان‌های کشور و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و سایر دستگاهها همانند قضات شاغل در دادگستریها و دادسراها مورد نظارت و ارزیابی دادستانی انتظامی قضات قرار میگیرند.
ماده 12 - هیأت‌های اعزامی از دادسرای انتظامی قضات موظفند گزارشات هیأت‌های بازرسی قبلی را مورد مطالعه قرار داده تا تغییراتی که در این فاصله به عمل آمده در گزارش خود منظور دارند.
ماده 13 - نظارت و ارزیابی از اول وقت اداری شروع و در پایان وقت اداری خاتمه و در صورت ضرورت خارج از وقت اداری نیز ادامه مییابد.
ماده 14 - چنانچه هریک از دادیاران انتظامی از حوزه مأموریت،گزارش یا پرونده‌ای مطالبه کرده و در مدت زمان متعارف خواسته دادیار اجابت نشده،دادیار مزبور میتواند شماره پیگیری را در اختیار هیأت قرار دهد تا هیأت تسریع در پاسخ را پیگیری نماید.
ماده 15 - هیأت اعزامی در صورت لزوم با رعایت موازین قانونی میتواند پیرامون عملکرد قضائی از قاضی پرونده و یا کارمند دلیل اقدامات موردنظر را جویا شود.
ماده 16 - به منظور ملاحظه و بررسی کیفی عملکرد قضائی قضات،هیأت اعزامی چند فقره پرونده مورد عملکرد آنان را از دفاتر ثبت کلاسه و دادنامه و اجراء احکام مطالبه و مطالعه و اظهار عقیده مینماید.هیأت موظف است نظرات و ارزیابیهای مدیران را راجع به قضات زیر مجموعه خود نیز اخذ کرده و در ارزیابی خود منظور بدارند.
ماده 17 - هیأت اعزامی حسن اجراء بخشنامه‌های رئیس قوّه قضائیه را بررسی،در صورت مشاهده تخلف جهت تعقیب انتظامی مراتب را صورت‌جلسه و در گزارش خود منعکس مینماید.
ماده 18 - علاوه بر مسؤولیت دادسرای انتظامی در امر نظارت و ارزیابی رؤسای کل دادگستریها به عنوان نمایندگان قوّه قضائیه در استان‌ها در راستای وظیفه مدیریتی و نظارتی و به منظور حسن تمشیت امور در حوزه قضائی خود باید هیأت نظارت و ارزیابی استانی تشکیل و هیأت مزبور را در فواصل زمانی معین به کلیه مناطق استان جهت نظارت و ارزیابی اعزام نمایند. مشروح بررسی و ارزیابی توسط رئیس کل دادگستری استان هر شش ماه یک بار به دادستان انتظامی قضات گزارش شود.
تبصره- در نظارت و ارزیابی در مواردی که ایرادات مورد لحاظ جزائی باشد هیأت‌ها میتوانند در جهت رفع آن تذکر شفاهی بدهند.
ماده 19 - در صورت ضرورت،مدت مأموریت از سوی دادستان انتظامی تمدید خواهد شد.
ماده 20 - هرگاه هیأت اعزامی دادسرای انتظامی قضات ضمن انجام مأموریت با موضوعاتی برخورد کند که واجد اهمیت است ولی در احکام مأموریت آنها منظور نشده باشد مراتب را فورا به دادستان انتظامی گزارش و کسب تکلیف مینمایند.
ماده 21 - دادیاران انتظامی و نیز هیأت‌های نظارت و ارزیابی گزارش کار خود را مستقیما به دادستان انتظامی تسلیم خواهند نمود.
ماده 22 - گزارشات نظارت و ارزیابی محرمانه بوده و هرگونه اطلاعی در رابطه با موضوع مأموریت و نتیجه نظارت و ارزیابی به هر مقامی به جز رئیس قوّه قضائیه و دادستان انتظامی ممنوع است.
ماده 23 - اقدامات هیأت نظارت و ارزیابی نباید بهانه‌ای برای ایجاد وقفه در کارهای جاری قسمت‌های تحت نظارت و ارزیابی گردد.
ماده 24 - چنانچه در حین انجام وظیفه هیأت اعزامی فساد یا عملی بر خلاف قانون که واجد وصف مجرمانه یا منافی با حیثیت و شؤون منصب قضاء کشف شود و قبح عمل ارتکابی در حدی باشد که محاکمه مرتکب را ایجاد نماید هیأت مکلّف است فورا مراتب را به دادستان انتظامی قضات گزارش کرده و کسب تکلیف کند.
ماده 25 - هیأت نظارت و ارزیابی حق دخالت در وظائف روزمره قضات و مدیران و کارکنان را نداشته و ملزم به رعایت کامل آداب و احترامات مناسب با شأن قضات و دستگاه قضائی میباشد و چنانچه موجبات هتک حیثیت و حرمت قضات و یا تضعیف دستگاه قضائی را ایجاد کنند توسط دادستان مورد تعقیب انتظامی قرار خواهد گرفت.
ماده 26 - هیأت نظارت و ارزیابی میتواند اطلاعات مورد نیاز را به نحو مقتضی از جمله با استفاده از مشاهدات،مطالعه سوابق و پرونده‌های موجود و تهیه مدارک لازم از آنها،مصاحبه و استطلاع و کسب نظر از مقام مسؤول جمع‌آوری نماید.اطلاعات و گزارشات میبایستی مستند و علمی بوده و به دور از هرگونه گرایش شخصی و یا جناحی و گروهی تنظیم شده باشد.
ماده 27 - در پایان مأموریت و قبل از ترک استان هیأت اعزامی در جلسه قضات دادگستری استان شرکت و استنباط اجمالی خود را از وضعیت دادگستری استان مطرح مینماید.
ماده 28 - هیأت اعزامی در گزارش تقدیمی که از سوی دادستان انتظامی عند الاقتضاء جهت استحضار و صدور دستور مقتضی تقدیم رئیس قوّه قضائیه میشود قضاتی را که استحقاق تشویق داشته باشند پیشنهاد تشویق از قبیل اعطاء پایه،ارتقاء سمت و غیره و نسبت به قضات متخلف پیشنهاد تنزل پایه یا سمت یا تغییر محل مأموریت و یا از دادگاه عالی انتظامی قضات درخواست تعقیب انتظامی و یا پیشنهاد تعلیق از شغل قضاء را جهت تعقیب کیفری حسب مورد مینماید و به دستور دادستان انتظامی مراتب در سوابق حفاظتی نظارت و ارزشیابی قضات ضبط و نگهداری میشود.
ماده 29 - این آیین‌نامه در 29 ماده و سه تبصره تنظیم و در تاریخ 1382/4/8 به تصویب رئیس قوّه قضائیه رسیده است.2(2)