اساسنامه انجمن‌های حمایت زندانیان


مصوب 1360/12/11 شورای عالی قضائی با اصلاحات بعدی

تعریف

ماده 1 - (اصلاحی 1362/3/26 شورای عالی قضائی)- انجمن حمایت زندانیان انجمنی است که با شرکت مسؤولان و معتمدان به شرح مواد بعد در مقر هر دادگاه عمومی،دادگاه شهرستان و دادگاه بخش مستقل(در صورت وجود زندان)تشکیل میشود.انجمن مؤسسه‌ای غیر انتفاعی و دارای شخصیت حقوقی است.نظارت بر کار،تشکیل و انحلال و تعیین خط مشی و صدور احکام و هماهنگی امور انجمنها در سطح کشور بر عهده اداره کل اقدامات تأمینی و تربیتی است.

اهداف

ماده 2 - انجمن در جهت کمک به زندانیان و خانواده آنان و نوپروری و اصلاح زندانیان و همکاری با زندانها و مؤسسات تأمینی و تربیتی و مراکز مراقبت پس از خروج زندانیان فعالیت و اقدام مینماید.

وظائف

ماده 3 - انجمن به هر اقدام و عملی که اهداف انجمن ایجاب کند موظف است از جمله موارد زیرین:
الف:کمک به خانواده زندانیان.
ب:بازسازی شخصیت و اصلاح و ارشاد زندانیان.
ج:کمک در جهت آموزش حرفه‌ای به زندانیان.
د:کمک به اشتغال زندانیان پس از آزادی با تهیه فرصتهای شغلی یا کمک مالی.
ه‍:مساعدت در بهبود وضع بهداشت و درمان،ترغیب و تشویق فعالیتهای فرهنگی، ورزشی،حرفه‌ای و آموزشی زندانها.انجمن خدمات خود را به کلیه زندانها،کانونهای اصلاح و تربیت اطفال بزهکار،مراکز مراقبت پس از خروج زندانیان بزرگسال و اطفال بزهکار و دیگر مؤسسات تأمینی و تربیتی که وجود دارند یا بعدا ایجاد میشوند و نیز به کسانی که در این زندانها و مؤسسات نگهداری میشوند و به خانواده آنها ارائه خواهد کرد.
و:استفاده از خدمات اطباء،مددکاران،مهندسین،آموزگاران و صاحبان تخصص و حرفه و فن در جهت بهبود وضع زندانیان و پرداخت پاداش خرید خدمت به آنها.
ز:تلاش برای افزایش درآمد انجمن با فعالیتهای اقتصادی و انتفاعی و جلب کمک اشخاص و مؤسسات حقوقی و حقیقی و دولت.
ح:تهیه طرحها و پیشنهادهایی در زمینه بهبود وضع زندان و مؤسسات تأمینی و تربیتی یا ایجاد مؤسسات جدید و تسلیم طرحها به مسؤولان مربوط.
ط:همکاری با مؤسسات علمی و تحقیقی که در زمینه زندانها و بزهکاری و مسائل مربوط به آن فعالیت و تحقیق میکنند و استفاده از نتایج کار و پیشنهادهای این مؤسسات.

اختیارات

ماده 4 - انجمن میتواند در موارد زیرین اقدام کند:
1-همکاری با مسؤولان زندان و جلب مساعدت مؤسسات کشور در مورد درمان زندانیانی که دچار ناهنجاریهای مغزی و روانی هستند.
2-انجام فعالیتهای عام المنفعه،خیریه،اقتصادی و اقدامات اداری در جهت انجام وظائفی که به موجب این اساسنامه و دیگر مقررات مربوط به عهده انجمن است.
3-اعلام نظر مشورتی به مسؤولان زندان در مورد حسن اداره زندانها،مؤسسات تأمینی و تربیتی و مؤسسات وابسته به آنها یا در مورد زندانیان یا خانواده آنان و در هر موردی که با زندانیان و خانواده آنان ارتباط یابد.

سرمایه

ماده 5 - سرمایه انجمن تشکیل میشود از:
الف:کمک اشخاص حقیقی یا حقوقی یا دولت.
ب:عواید حاصل به موجب مقررات خاص از قبیل عوارض.
ج:عواید حاصل از فعالیتهای اقتصادی انجمن.
ماده 6 - درآمدها و هزینه‌های انجمن باید طبق اصول حسابداری دقیقا در دفاتر قانونی وارد و طبق اصول کلی حسابداری و مقررات اساسنامه و مقرراتی که از مراجع مسؤول ابلاغ میشود هزینه شود.
ماده 7 - سال مالی از اول فروردین‌ماه هر سال شروع و به آخر اسفندماه ختم میشود مگر در سال اول تأسیس انجمن که ابتدای سال مالی تاریخ تأسیس انجمن است.ترازنامه هر سال مالی باید تا آخر اردیبهشت تهیه و به اداره کل اقدامات تأمینی و تربیتی و نیز به بازرسان انجمن ارسال شود.
ماده 8 - خدمات هیأت مدیره افتخاری و رایگان است.

تشکیلات

ماده 9 - ارکان انجمن عبارتند از:
1-اعضاء
2-مجمع عمومی اعضاء
3-هیأت مدیره
4-مدیر عامل و قائم‌مقام او
5-بازرسان

اعضاء

ماده 10 - انجمن دارای اعضائی است که به انتخاب دادستان شهرستان یا عمومی تعیین میشوند وظیفه اعضاء مساعدت مادی و معنوی به انجمن است.
عضویت اعضاء افتخاری است هیچگونه معرفینامه یا کارت عضویت برای اعضاء صادر نخواهد شد.

وظائف و اختیارات مجمع عمومی

ماده 11 - مجمع عمومی با شرکت اعضاء به دعوت دادستان هر ساله در هفته آخر اردیبهشت‌ماه تشکیل میشود.
1-استماع گزارش هیأت مدیره.
2-پیشنهاد طرق بهبود وضع زندان.
3-تعیین دو نفر بازرس از بین اعضاء و معرفی آنان به هیأت مدیره.

هیأت مدیره

ماده 12 - (اصلاحی 1368/10/24 رئیس قوه قضائیه)- هیأت مدیره از افراد ذیل تشکیل میشود:
دادستان عمومیدادستان انقلاب اسلامیمدیر کل سازمان زندانها فرماندار رئیس زندان و سه نفر معتمد که از بین اشخاص متقی و موجه و خیّر محل با پیشنهاد مدیر کل سازمان زندانها و تأیید ریاست سازمان انتخاب میشوند.
ماده 13 - (اصلاحی 1368/10/24 رئیس قوه قضائیه)- هیأت مدیره در تهران از اشخاص زیر تشکیل میشود:
نماینده دادستان کل کشوردادستان عمومی تهران‌دادستان انقلاب اسلامی تهران- رئیس سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور و سه نفر معتمد به انتخاب رئیس سازمان زندانهای کشور.
ماده 14 - جلسات هیأت مدیره با شرکت اکثریت اعضاء رسمیت دارد و تصمیمات با رأی اکثریت عده حاضر معتبر است.
ماده 15 - مدت خدمت هیأت مدیره دو سال است،هیأت مدیره تا تعیین و شروع به کار هیأت مدیره جدید کماکان وظائف خود را انجام خواهد داد.
ماده 16 - وظائف هیأت مدیره به شرح زیر است:
الف:انتخاب یک نفر رئیس،یک نفر نایب رئیس،یک نفر خزانه‌دار،یک نفر بازرس از میان اعضاء هیأت مدیره.
ب:انتخاب یک نفر مدیر عامل از میان اعضاء یا خارج و در صورت لزوم انتخاب یک نفر قائم‌مقام مدیر عامل.
ج:تهیه اساسنامه و آیین‌نامه و طرحهای لازم جهت اداره مؤسسات وابسته اعم از مؤسسات موجود یا در حال احداث و ارسال آن به دفتر اقدامات تأمینی جهت تصویب از طریق شورای عالی قضائی.
د:رسیدگی به وضع زندانیان و کمک به آنان.
ه‍:احیای اخلاقی و بازسازی شخصیت و ارشاد و اصلاح زندانیان.
و:ایجاد کار و کارگاه و فرصتهای اشتغال برای زندانیان در مدت حبس و پس از آن یا هر نوع کمک و اقدام که ایجاب نماید.
ز:مساعدت در سوادآموزی،حرفه‌آموزی،ورزش،تبلیغات فرهنگی و دینی.
ح:مساعدت به خانواده زندانیان و سعی در ارشاد و توان‌بخشی آنان برای زندگی مستقل و سالم.
ط:مساعدت در بهداشت و بهسازی محیط زندان و تأمین وسائل بهداشت و درمان.
ی:همکاری با محققان و مؤسسات پژوهشی در زمینه‌های جرم‌شناسی و علم اداره زندانها و نظائر اینها.
ک:پیشنهاد طرحها و راه‌حلها در زمینه بهبود اداره زندانها و اصلاح و اشتغال زندانیان به مسؤولان.
ل:تشکیل جلسات برای رسیدگی و انجام وظائف که باید حداقل کمتر از یکبار در ماه نباشد.
ماده 17 - اختیارات هیأت مدیره:
1-واگذاری قسمتی از اختیارات هیأت به مدیر عامل.
2-استفاده از خدمات مددکاران و تصویب پرداخت پاداش خرید خدمت به آنها و اعزام مددکاران به زندانها و مؤسسات تأمینی و مراقبتی.
3-دعوت از مطلعین و کارشناسان برای بررسی مسائل با حضور در هیأت مدیره و اظهار نظریه و پرداخت دستمزد و حق رفت‌وآمد یا پاداش خرید خدمت آنان.
4-استمداد از مؤسسات دولتی و غیر دولتی برای انجام وظائف انجمن مانند بیمه زندانیان و خانواده آنان،اعلام مورد به زندان(و در تهران به شورای سرپرستی) برای تعقیب و بهره‌برداری از نتیجه اقدامات.
5-اعطای مأموریت به عضو یا جمعی از اعضاء خود برای انجام وظائف مقرر یا انجام بررسی و تحقیق و اعلام نتیجه به هیأت مدیره.
6-تصویب میزان دستمزد و یا پاداش خدمت به کارکنان دفتری و اداری و فنی و مدیر عامل و قائم‌مقام وی و مددکاران اجتماعی.

مدیر عامل

ماده 18 - مدت خدمت مدیریت عامل یک سال مالی است.سمت مدیر عامل با پایان دوره هیأت مدیره پایان مییابد.

وظائف مدیر عامل

ماده 19 - 1-اداره کلیه امور اجرائی و اداری انجمن و هر اقدامی که به موجب این آیین‌نامه و مقررات کشور باید انجام گیرد.
2-اجرای مصوبات هیأت مدیره.
3-تهیه پیشنهادها و طرحها و راه‌حلها برای مشکلات و انجام وظائف انجمن.
4-مراجعه و حضور در مراجع قضائی و اداری و جوابگویی از طرف انجمن.
5-امضاء چکها و اسناد تعهدآور و اسناد رسمی و مکاتبات و قراردادها طبق مقررات این آیین‌نامه رأسا و نیز به وکالت از طرف هیأت مدیره در صورت تفویض اختیار.
6-تشکیل جلسات هیأت مدیره و تعیین دستور کار جلسات و تنظیم صورتجلسات هیأت مدیره.
7-ارسال ترازنامه مالی انجمن و گزارش اقدامات انجام‌شده به اداره کل اقدامات تأمینی و تربیتی.
8-کوشش برای افزایش درآمد انجمن و افزایش خدمات انجمن.

اختیارات مدیر عامل

ماده 20 - الف‌تعیین سمت و تقسیم کار کارکنان انجمن.
ب‌دعوت جلسات عادی و فوق العاده هیأت مدیره.
ج‌دعوت کارشناسان و جلب نظر متخصصین به منظور بررسیهای تحقیقی و تهیه طرحها و پیشنهادها.
ماده 21 - قائم‌مقام مدیر عامل در غیاب مدیر عامل با وظائف و اختیارات او انجمن را اداره میکند.

بازرسان

ماده 22 - مجمع عمومی از میان اعضاء دو نفر بازرس انتخاب و به هیأت مدیره معرفی مینماید.بازرس یا بازرسان موظفند منفردا و مجتمعا با بررسی مصوبات و اقدامات هیأت مدیره و ترازنامه انجمن گزارش خود را به هیأت مدیره و مجمع عمومی و اداره کل اقدامات تأمینی و تربیتی تسلیم نمایند.

انحلال

ماده 23 - انجمن به تقاضای اداره کل اقدامات تأمینی و تربیتی با ذکر مورد و تصویب شورای سرپرستی سازمان زندانها و امور تأمینی و تربیتی کشور منحل میشود اعلام انحلال و ترتیب تحویل و تحول اسناد و اموال و پرسنل و اداره تأسیسات و اموال بر عهده اداره مذکور است. در تقاضای انحلال دلائل و جهات آن باید به طور صریح و مستند به شورای سرپرستی اعلام شود.
ماده 24 - در صورت اعلام انحلال انجمن هیأت مدیره و هیأت عامل و کارکنان و اعضاء انجمن از هرگونه فعالیت و تصرف در امور و اموال و اسناد ممنوعند،مستنکف طبق مقررات کیفری تحت تعقیب قرار خواهد گرفت.
ماده 25 - در صورت اعلام انحلال انجمن،اداره کل اقدامات تأمینی و تربیتی میتواند اداره امور انجمن را موقتا تا تشکیل هیأت مدیره جدید به عهده دادستان شهرستان یا رئیس دادگستری یا فرماندار محل واگذار نماید.در این صورت نماینده مذکور دارای کلیه وظائف و اختیارات انجمن و ارکان آن خواهد بود.
ماده 26 - موارد انحلال انجمنها به شرح زیر است:
الف‌به حکم قانون.
ب‌حکم مرجع قضائی صالح.
ج‌تخطی انجمن از حدود وظائف خود و دخالت در امور اجرائی دیگر سازمانها.
دعدم ترتیب دفاتر رسمی مالی و عدم ارسال ترازنامه سالیانه تا یک ماه پس از اعلام کتبی اداره کل اقدامات تأمینی و تربیتی.
هدر صورتی که دوسوم اعضاء هیأت مدیره فوت یا استعفاء کنند یا به هر علت فاقد سمت شوند.
ماده 27 - در صورتی که بازرسان منتخب مجمع عمومی فوت کرده یا استعفاء کنند و یا به هر علت فاقد سمت شوند هیأت مدیره یا مدیر عامل با دعوت مجمع عمومی فوق العاده نسبت به تجدید نظر انتخاب بازرس یا بازرسان مورد نظر اقدام مینماید.
ماده 28 - در صورتی که مدیر عامل یا یکی از اعضاء هیأت مدیره فوت یا استعفاء کرده یا به هر علت فاقد سمت شوند طبق مقررات این آیین‌نامه شخص یا اشخاص دیگری به جای آنان انتخاب میشوند.

اجراء

ماده 29 - این اساسنامه با رعایت مواعد مندرج در ماده 2 قانون مدنی لازم‌الاجراء است اساسنامه انجمن حمایت زندانیان مرکز مصوب 1336/2/22 هیأت وزیران و دیگر مقررات مغایر با این اساسنامه ملغی است.آیین‌نامه داخلی انجمن از طرف اداره کل اقدامات تأمینی و تربیتی تهیه و پس از تصویب شورای عالی قضائی به اجراء درخواهد آمد.
ماده 30 - این اساسنامه در 30 ماده و یک تبصره در تاریخ یازدهم اسفندماه 1360 در اجلاس 218 به استناد لایحه قانونی الحاقی به ماده 1 قانون واگذاری اداره امور زندانها و اصلاحیه آن به دادگستری به تصویب شورای عالی قضائی رسید.
2(2)