آییننامه مراقبت بعد از خروج معتادان
شماره 9000/43371/100 1392/8/12
مقدمه
مراقبت از معتاد به مواد مخدر و روانگردان که بطور داوطلبانه اقدام به درمان اعتیاد خود ننموده و بنابر حکم قانون به درمان مکلف شده با تعیین تکالیف مراقبتی بعد از خروج، امری ضروری در فرآیند مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر و روان گردانها میباشد. لذا در اجرای تبصرهی (1) ماده ی (16) اصلاحی قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، مصوب 1389/5/9، این آییننامه با مشارکت دستگاههای ذیربط توسط دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر تهیه و به شرح مواد آتی به تصویب میرسد:
1. قانون: قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب سال 1376 و اصلاحات و الحاقیههای بعدی آن.
2. معتاد: فردی که به یک یا چند ماده مخدر یا روانگردان موضوع مواد (4) یا (8) قانون، اعتیاد داشته و فاقد گواهی موضوع ماده 15 قانون یا متجاهر به اعتیاد باشد.
3. اعتیاد: وابستگی به مصرف یک یا چند ماده مخدر یا روانگردان موضوع مواد (4) یا (8) قانون که عدم مصرف آن موجب اختلالات جسمی یا روانی و یا هر دو شود.
4. تجاهر به اعتیاد: شرایط معتادی که رفتار، گفتار یا اعمال او عرفاً دلالت بر اعتیاد وی نماید. تشخیص این امر با مقام قضایی است. مقام قضایی در صورت تردید میتواند جهت احراز اعتیاد نسبت به اخذ نظریه کارشناس اقدام نماید.
5 . مرکز: حسب مورد مراکز موضوع مواد (15) و (16) قانون.
6 . مدیر مرکز: فردی که براساس ضوابط و مقررات بعنوان مدیر مرکز موضوع ماده (16) قانون شناخته میشود.
7. مسئول فنی: فردی که براساس ضوابط و مقررات بعنوان مسئول امور درمان و کاهش آسیب مرکز موضوع ماده (16) قانون شناخته میشود.
8 . گروه درمانگر: شامل پزشک، روان پزشک، روان شناس، مددکار اجتماعی و یا سایر متخصصینی که براساس ضوابط و مقررات مربوطه، حسب مورد وظیفه اقدامات درمانی و کاهش آسیب را در مرکز بر عهده دارند.
9. مراقبت بعد از خروج: تکلیف یا تکالیفی که با دستور مقام قضایی وفق اینآییننامه نسبت به فردی که پس از طی مدت مقرر مرکز را ترک مینماید، تعیین میشود.
10. مدت مقرر: دوره زمانیای که در اجرای ماده ی (16) قانون توسط مقام قضایی برای نگهداری و درمان معتاد تعیین میشود.
11. مددکار اجتماعی (مراقبت): فرد آموزشدیده و واجد شرایط که طبق ضوابط و مقررات صلاحیت وی به تأیید رسیده و پیگیری و نظارت بر حسن اجرای تکالیف مراقبت بعد از خروج فرد و یا افراد را در زمان مقرر به عهده داشته و موظف است گزارش وضعیت را به طور مستمر به مدیر مرکز گزارش دهد.
12. مقام قضایی: دادستان یا سایر مقامات قضایی ذیصلاح در حوزه قضایی ذیربط.
1. مراجعه به مراکز موضوع ماده ی (15) قانون جهت شرکت در برنامههای درمان، بازتوانی و کاهش آسیب از قبیل: درمانهای دارویی و جلسات مشاورهای و آموزشی.
2. شرکت در جلسات گروههای خودیاری که بر حسب ضوابط و مقررات مربوطه، مجوز فعالیت دارند.
3. مراجعه به مراکز درمانی در دورههای زمانی مشخص و اخذ گواهی سلامت و تسلیم آن به نماینده مقام قضایی موضوع این آییننامه.
4. گذراندن دوره یا دورههای خاص آموزشی و یادگیری مهارتهای زندگی یا شرکت در دورههای مذهبی، تربیتی، اخلاقی یا ورزشی و غیره.
5 . حرفهآموزی.
6 . انجام خدمات عمومی و یا اجتماعی.
7. منع یا محدودیت ارتباط و یا معاشرت با شخص و یا اشخاص معین.
8 . منع یا محدودیت رفت و آمد به محل یا محلهای معین.
9. اشتغال به شغل، حرفه یا کار معین.
10. منع یا محدودیت رانندگی با وسیله نقلیه موتوری و یا تصدی وسایل موتوری.
11. ارائه خدمت در مراکز موضوع مواد (15) و یا (16) قانون.
12. در صورت بیخانمان بودن و یا وجود شرایط مربوطه، الزام به اقامت در مراکز اقامتی از قبیل: خانههای میانراهی، گرمخانههای شهرداریها و یا مراکز متولی امور بیخانمانها و یا معلولین و غیره که براساس ضوابط و مقررات مربوطه ایجاد شدهاند حسب مورد.
تبصره1- مدیر مرکز موظف است یک هفته پیش از پایان مدت مقرر، نظریه گروه درمانگر و مسئول فنی را که با توجه به وضعیت شخص و سوابق هر فرد متضمن نوعتکلیف یا تکالیف به همراه مدت پیشنهادی که حداقل سه ماه تا حداکثر یک سالمیباشد را بطور کتبی و محرمانه جهت اخذ دستور به مقام قضایی تسلیم نماید. در هر حال تعیین نوع و میزان مدت تا دو برابر مدت پیشنهادی با مقام قضایی میباشد.
تبصره2- انواع خدمات عمومی و یا اجتماعی موضوع بند (6) این ماده ، در دستگاههاو مؤسسات دولتی و عمومی پذیرنده و نحوهی همکاری آنان پس از تبادل توافقنامههایی که حسب مورد توسط دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر با مراجع مزبور در چارچوب شرح وظایف آنها منعقد میشود، با مقام قضایی خواهد بود.
تبصره3- دبیرخانه ستاد مبارزه با موادمخدر با همکاری دستگاههای ذیربط تدابیر لازم را برای اعمال و اجرای تکالیف این آییننامه در مراکز موضوع ماده ی (15) قانون با هدف پذیرش افراد اتخاذ خواهد نمود.
تبصره4- دستور مراقبت بعد از خروج مقام قضایی بطور کتبی صادر و به شخص و مرکز و سایر مراجع مورد نیاز جهت اطلاع و نظارت بر حسن اجرا ابلاغ میشود. مرکز موظف است از طریق واحد مددکاری اجتماعی تدابیر لازم برای حسن اجرای دستورو نحوهی ارائه گزارش به مقام قضایی را اتخاذ و گزارش تخلف مستمر از دستور موضوع این ماده را بطور کتبی ظرف 24 ساعت به مقام قضایی یا نماینده وی تقدیم خواهد داشت.
تبصره -به منظور حسن اجرای مراقبت بعد از خروج، مقام قضایی میتواند تأمین و یا تعهد مناسب و معتبر از فرد مکلف و یا اشخاص ثالث معتبر معرفی شده از طرف وی اخذ نماید. چنانچه فرد از اعطای تأمین و یا تعهد خودداری نماید، مقام قضایی متناسب باوضعیت وی نسبت به جایگزینی تکلیف از قبیل: بندهای (11) و (12) ماده (2) این آییننامهکه امکان نظارت بر حسن اجرای آن توسط مقامات دولتی و یا معتمد مقام قضایی میسر باشد، اقدام خواهد کرد.
بانظر مقام قضایی استفاده از تجهیزات مراقبت و نظارت الکترونیکی با هماهنگی مراجع ذیربط بلامانع است.
1. تغییر نوع تکلیف و یا افزایش مدت متناسب با وضعیت شخص.
2. دستور به نگهداری در مرکز موضوع ماده (16) قانون.
مقام قضایی با عنایت به گزارش مذکور نسبت به تمدید مهلت یا تغییر نوع تکلیف و یا اتمام مراقبت بعد از خروج براساس این آییننامه اتخاذ تصمیم خواهد نمود.
تبصره -عدم رعایت مفاد این ماده بدون عذر موجه به منزله تخلف از تکالیف مقرر تلقی خواهد شد.
رئیس قوه قضائیه - صادق آملی لاریجانی
2(2)