آیین‌نامه سجل قضائی
مصوب 1384/11/2رئیس قوه قضائیه
ماده 1 - در دادسرای هر شهرستان دفتر سجل قضائی تشکیل و مستقر میشود.
مسؤول این دفتر از میان قضات دادسرای عمومی و انقلاب به انتخاب دادستان و با تأیید و پیشنهاد مدیر کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی از سوی رئیس قوه قضائیه،منصوب خواهد شد.این دفتر در انجام تکالیف خود به شرح مواد آتی تابع اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی است و دادستان بر نحوه انجام وظیفه آن نظارت دارد.
تبصره 1- این دفتر مستخرجه امور ذکر شده در ماده 3 را در مورد کسانی که شناسنامه آنان در آن شهرستان صادر شده جمع‌آوری و حفظ خواهد نمود.
تبصره 2- در دادگاههای عمومی بخش،ورقه‌های سجل قضائی به وسیله رئیس یا دادرس علی البدل تنظیم و به دفتر سجل قضائی دادسرای عمومی و انقلاب شهرستانی که بخش مذکور تابع آن است ارسال میشود.
ماده 2 - مستخرجه احکام و تصمیمات مربوط به اشخاص زیر در اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی واقع در تهران نگاهداری میشود:
1-اشخاصی که شناسنامه آنها در کشور ایران صادر شده باشد؛
2-اتباع ایرانی که شناسنامه آنان در کشورهای بیگانه صادر شده است؛
3-اشخاصی که صدور شناسنامه آنها معلوم نیست؛
4-اتباع کشورهای بیگانه ساکن ایران؛
5-اشخاصی که تابعیت معینی ندارند و در خارج از ایران متولد شده‌اند،هرچند که پس از آن تابعیت ایران را تحصیل کرده باشند؛
تبصره- احکام مقامات قضائی کشورهای بیگانه راجع به محکومیت اتباع ایرانی یا محکومیت کسانی که پیش از این تابعیت ایران را داشته‌اند و یا بیگانگان و یا کسانی که تابعیت معینی ندارند و در خاک ایران مقیم هستند،در صورتی در برگ سجل قضائی قید میشود که موضوع محکومیت،به موجب قانون ایران،بزه شناخته شده باشد.
ماده 3 - سجل قضائی چهار نوع است:کیفری،مدنی،بازرگانی و اداری که موارد زیر به طور اختصار در آن درج میشود:
الف‌در امور کیفری:
1-محکومیت‌های کیفری قطعی و قابل اجراء و تاریخ شروع و ختم آنها و احکامی که در نتیجه اعاده دادرسی،آزادی مشروط یا تعلیق اجرای مجازات به ترتیب،احکام محکومیت را الغاء یا منتفی کرده است؛
2-حکم لغو تعلیق اجرای مجازات و حکم اجرای بقیه محکومیت به لحاظ تخلف از ترتیبات و شرایط آزادی مشروط؛(موضوع تبصره ماده 29 و تبصره 3 ماده 38 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370).
3-تصمیم مربوط به اعاده حیثیت و عفو عمومی یا بخشودگی و تخفیف و تبدیل کیفر؛
ب‌در امور مدنی:احکام قطعی راجع به اعلام حجر یا رفع حجر.
ج‌در امور بازرگانی:احکام ورشکستگی تاجر و احکام مربوط به قرارداد ارفاقی و احکامی که حکم ورشکستگی را گسیخته و یا به ورشکسته اعاده حیثیت میدهد.
ددر امور اداری:
1-تصمیمات قطعی اداری راجع به اخراج بیگانه از کشور و الغاء آن؛
2-سلب تابعیت ایرانی از بیگانگانی که تابعیت ایران را تحصیل کرده‌اند و کسانی که ایرانی الاصل هستند.
3-محکومیت به انفصال دائم از خدمات دولتی و دستگاه‌های مشمول قانون رسیدگی به تخلفات اداری،در دادگاههای عمومی و انقلاب،نظامی،ویژه روحانیت،تجدید نظر،دادگاه و محکمه عالی انتظامی قضات،دیوان عالی کشور و هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری و محرومیت از تصدی سمتهای خاص و مدیریتی و محکومیت به اخراج از دستگاه متبوع.
ماده 4 - برگ سجل قضائی پس از انقضاء 70 سال از تاریخ ولادت شخصی که سجل قضائی به نام او صادر شده یا پس از اطلاع رسمی از مرگ او از میان برده میشود و مراتب در دفتر سجل قضائی مربوط نیز قید میگردد.
ماده 5 - برای افراد کمتر از 18 سال که محکومیت کیفری پیدا میکنند برگ سجل قضائی تنظیم نخواهد شد.
ماده 6 - محکومیت محکومانی که مورد عفو و بخشودگی قرار میگیرند در صورتی که زوال آثار محکومیت به مجازات در عفو تصریح شده باشد،از سجل قضائی آنان محو میشود.
ماده 7 - هرکس میتواند از برگ سجل قضائی مربوط به خود بدون ذکر دلیل رونوشت بخواهد.
ماده 8 - برگهای سجل قضائی بر دو قسم است:
برگ شماره 1 و برگ شماره 2.
ماده 9 - در برگ شماره 1 باید مستخرجه احکام و تصمیم‌های ذکر شده در ماده 3 در ظرف مدت 15 روز از تاریخ قطعیت حکم و تصمیم قید شود این مستخرجه شامل نکات زیر خواهد بود:
1-نام و نام خانوادگی محکوم و همچنین نام و نام خانوادگی پدر و مادر او،در صورتی که محکوم زن و از نام خانوادگی همسر خود استفاده کرده باشد نام خانوادگی زمان دوشیزگی و در صورت امکان عکس وی؛
2-کد ملی و شماره شناسنامه و تاریخ و محل صدور آن و شماره گذرنامه و هویت غیر واقعی یا اسم مستعار شخص محکوم؛
3-تاریخ و محل تولد محکوم؛
4-محل اقامت دائمی یا موقتی او؛
5-تأهل و تعداد اولاد او؛
6-شغل محکوم؛
7-تابعیت او؛
8-علامات مشخصه محکوم؛
9-موضوع حکم یا تصمیم؛
10-تاریخ عملی که منجر به صدور حکم یا تصمیم شده با قید روز،ماه و سال؛
11-شماره و تاریخ حکم یا تصمیم؛
12-دادگاه یا مقام صادرکننده حکم یا تصمیم؛
13-تصریح به قطعیت حکم یا تصمیم؛
14-مواد قانونی که مستند حکم یا تصمیم واقع شده است؛
15-مدت حبس و میزان جزای نقدی و محرومیت از تمام یا برخی از حقوق اجتماعی و در صورت تعلیق کیفر این نکته نیز باید قید شود؛
16-ذکر احتساب یا عدم احتساب مدت بازداشت در حکم محکومیت؛
17-تاریخ شروع و ختم اجرای کیفر؛
18-تغییراتی که در شناسنامه ذکر شده است؛
تبصره- چنانچه به هر طریق احکام قطعیت یافته موجب تبرئه متهم گردد از سجل قضائی متهم حذف میگردد.
ماده 10 - مدیران دفاتر دادگاهها در امور کیفری،مدنی،بازرگانی و مسؤول هماهنگی هیأت‌های بدوی رسیدگی به تخلفات اداری مکلفند از برگ شماره 1 چهار نسخه تهیه نمایند و به دفتر سجل قضائی مربوط ارسال دارند که یک نسخه در همان محل بایگانی و یک نسخه به دفتر سجل قضائی محل صدور شناسنامه محکوم و یک نسخه به اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی در تهران و یک نسخه به اداره تشخیص هویت مرکز استان محل صدور شناسنامه محکوم ارسال گردد.
ماده 11 - هرگاه معلوم شود که شناسنامه از محلی که اعلام شده،صادر نشده است،برگ سجل قضائی،به دفتر سجل قضائی ارسالکننده اعاده میگردد تا نسبت به تعیین محل صدور شناسنامه محکوم،تحقیق و بررسی بیشتری به عمل آید.در صورت حصول نتیجه،برگ سجل قضائی به دفتر سجل قضائی مربوط ارسال و اگر تحقیقات به نتیجه نرسیده برگ ذکر شده به اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی در تهران فرستاده میشود و صدور گواهی عدم سوء پیشینه برای این‌گونه افراد،منوط به احراز هویت واقعی آنان خواهد بود.تحقیق و بررسی در این خصوص به عهده اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی است.
ماده 12 - در مواردی که محکوم دارای پیشینه محکومیت تعلیقی است و مدت تعلیق مجازات منقضی نگردیده است،متصدی دفتر سجل قضائی محل صدور شناسنامه و در صورتی که محل صدور شناسنامه معلوم نباشد،اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی مکلف است مراتب را به دادستان مجری حکم اطلاع دهد تا در صورت لزوم نسبت به لغو حکم تعلیق مجازات اقدام نماید.
ماده 13 - به منظور اجرای مقررات این آیین‌نامه و حفظ و نگهداری پیشینه و اطلاعات مربوط به محکومان دادگاهها و تنظیم سجل قضائی و فهرست اسامی و مشخصات مشمولان عفو و تخفیف مجازات و سهولت انجام امور قضائی و اداری،اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی و دفاتر سجل قضائی مراکز استانها و شهرستانها،به تدریج به سیستم رایانه‌ای مجهز خواهند شد.
تبصره- برگهای سجل قضائی به ترتیب حروف الفبا و بر اساس حرف اول نام خانوادگی محکوم تنظیم میشود.برای اتباع کشورهای بیگانه برگ سجل قضائی جداگانه به ترتیب یادشده تنظیم میگردد.
ماده 14 - تمامی برگهای سجل قضائی باید به ترتیب تاریخ در پرونده نگاهداری گردد.
ماده 15 - نسبت به اتباع کشورهای بیگانه در صورت وجود قرارداد معاضدت قضائی،اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی باید رونوشتی از برگ شماره 1 را تهیه نموده و از طریق اداره کل امور حقوقی و اسناد و امور مترجمان قوه قضائیه و وزارت امور خارجه به کشور متبوع شخص محکوم ارسال دارد.
ماده 16 - درخواست تقاضاکننده برگ شماره 1 باید حاوی نکات زیر باشد:
1-نام و نام خانوادگی،نام پدر شخص مورد درخواست.
2-تاریخ تولد،محل صدور شناسنامه و شماره آن و کد ملی.
3-شماره گذرنامه برای اتباع بیگانه.
ماده 17 - برگ شماره 1 به مقامات زیر در صورت تقاضای آنان داده میشود:
1-شخص محکوم.
2-دادگاهها،دادسراها،اداره‌های تصفیه و بخشهای ستادی قوه قضائیه.
3-نیروی انتظامی.
4-نیروی مسلح جمهوری اسلامی ایران.
5-مراجع صلاحیتدار برای تعیین صلاحیت و رسیدگی به شکایات مربوط به انتخابات.
6-بنگاه‌های عام المنفعه.
7-اداره‌های دولتی به هنگام تقاضای استخدام اشخاص و تعقیب انضباطی و انتظامی کارمندان و قبول تقاضای مزایده و مناقصه و اجازه باز کردن مدارس غیر دولتی و اعطاء نشان و مدال.
8-تمامی مراجعی که بر اساس قانون مجاز به استعلام از پیشینه افراد میباشند.
ماده 18 - برگ شماره 2 همانند برگ شماره 1 است به جز نکات زیر که در آن قید نمیشود:
1-محکومیت‌هایی که در نتیجه عفو یا اعاده حیثیت زائل شده است؛
2-محکومیت‌های تعلیقی قطعیتیافته در صورتی که محکوم در ظرف مدت تعلیق حکم، محکومیت قطعی جدیدی پیدا نکرده باشد؛
3-ورشکستگانی که به موجب حکم دادگاه بیتقصیر اعلام شده یا قرارداد ارفاقی آنان را دادگاه تصدیق کرده باشد؛
4-محکومیت به بزه‌هایی که به علت قانون ساقط شده باشد؛
ماده 19 - درخواستکننده برگ سجل قضائی شماره 2 میتواند به دفاتر سجل قضائی مستقر در محل سکونت یا محل صدور شناسنامه مراجعه نماید.
تبصره 1- در مواردی که محل صدور شناسنامه درخواستکننده معلوم نیست باید به طور انحصاری به اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی مراجعه شود.
تبصره 2- درخواستکنندگان خارج از کشور از طریق نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت مراجعه مینمایند.
ماده 20 - (اصلاحی 1387/2/24)- با توجه به دسترسی به سوابق کیفری افراد از طریق شبکه سراسری رایانه بانک اطلاعات متمرکز پلیس آگاهی کشور و تسریع در صدور گواهی عدم سوء پیشینه،از این پس متقاضیان میتوانند علاوه بر دادسرای محل صدور شناسنامه خود به سایر دادسراهای عمومی و انقلاب نیز مراجعه نمایند و این مراجع مجاز به صدور برگ گواهی مذکور و تسلیم آن به متقاضی میباشند.
ایرانیان مقیم خارج هم علاوه بر ترتیب بالا میتوانند از طریق نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران اقدام کنند.هزینه صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری مطابق قانون خواهد بود.
ماده 21 - رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح یا یکی از معاونان او موظف است نسبت به احکام محکومیت دادگاههای نظامی تمامی استانها و شهرستانها برگ سجل قضائی شماره 1 را مطابق بند الف ماده 3 و ماده 9 در چهار نسخه تنظیم و یک نسخه را بایگانی نماید و سه نسخه دیگر را به طور مستقیم به اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی ارسال دارد.این اداره نیز نسخه اول آن را نگهداشته و نسخه دوم را به دفتر سجل قضائی محل صدور شناسنامه محکوم و نسخه سوم را به اداره کل تشخیص هویت ناجا ارسال میدارد.اگر محل صدور شناسنامه معلوم نباشد نسخه دوم نیز در اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی نگهداری خواهد شد.
ماده 22 - چنانچه متقاضی صدور گواهی عدم سوء پیشینه،محکومیت موثر کیفری نداشته باشد گواهی عدم سوء پیشینه صادر میشود .چنانچه مراجع ذکر شده در ماده 17،برگ شماره 1 را درخواست نمایند در این صورت تمامی محکومیت‌ها صرفنظر از نوع آنها اعلام خواهد شد.
ماده 23 - به منظور بهره‌برداری از اطلاعات جمع‌آوری و ذخیره شده در اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی و دفاتر وابسته به آن در شهرستانها،این اداره کل مکلف است ضمن رعایت اسرار محکومان پس از تصویب رئیس قوه قضائیه و همکاری دانشکده‌های حقوق و مؤسسه‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی و سازمانهای وابسته به قوه قضائیه و سایر نهادهای مربوط با بررسی و مطالعه مستخرجه‌ها و پرسش‌نامه‌های ارسالی از واحدهای اجرای احکام دادسراها نسبت به طبقه‌بندی جرائم ارتکابی از حیث نوع جرم،علل ارتکاب جرم،سن و جنسیت مجرمان،وضعیت خانوادگی و اقتصادی و تحصیلی آنان و نظائر آن اقدام نموده و اطلاعات حاصل‌شده را به منظور اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و مبارزه با علل یا عوامل ارتکاب جرم و تهیه و تدوین قوانین متناسب در اختیار قوه قضائیه و نهادهای دولتی و مؤسسه‌های مربوط بگذارد.
ماده 24 - هرگاه اشتباهی در تنظیم برگ سجل قضائی رخ دهد دادسرای تنظیمکننده برگ یا دادسرای محل صدور شناسنامه باید به اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی اطلاع دهد تا دائره سجل قضائی آن اداره اقدام به اصلاح آن نماید.پس از اصلاح برگ اشتباه شده اداره کل عفو و بخشودگی و سجل قضائی به دادسرای تنظیمکننده برگ و دادسرای محل صدور شناسنامه دستور اصلاح برگهای بایگانی شده در آنجا را خواهد داد.
ماده 25 - این آیین‌نامه در 25 ماده و 7 تبصره در تاریخ 1384/11/2 به تصویب رئیس قوه قضائیه رسیده است و مقررات پیشین از جمله آیین‌نامه مصوب 1321/2/19 ملغی است.
2(2)