از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی
مصوب 1378/9/7 با اصلاحات بعدی
ماده 16 - مأموران انتظامی در حدود قانون موظف به ایجاد نظم و جلوگیری از هرگونه بینظمی در جریان انتخابات و حفاظت صندوقها بوده و حق دخالت در امور اجرائی و نظارت را ندارند.
تبصره- در صورت نیاز نیروی انتظامی به نیروهای کمکی با تصویب مراجع ذیصلاح قانونی، نیروهای نظامی با نیروی انتظامی همکاری مینمایند.
ماده 17 - محاکم صالحه قضائی موظفند به تخلفات و جرائم انتخابات به صورت فوق العاده و خارج از نوبت رسیدگی نمایند.
ماده 19 - (اصلاحی 1386/12/1)- در موارد ذیل با تأیید هیأت نظارت حوزه انتخابیه مربوطه، برگه‌های رأی باطل و مراتب در صورتجلسه قید و آراء مذکور ضمیمه صورتجلسه خواهد شد:
الف‌در موارد ذیل برگه‌های رأی باطل و جزء آراء مأخوذه محسوب میگردد:
1-آراء ناخوانا باشد.
2-آرائی که کلا حاوی اسامی غیر از نامزدهای تأیید شده باشد.
3-آرائی که سفید به صندوق ریخته شده باشد.
ب‌در موارد ذیل برگه‌های رأی باطل و جزء آراء مأخوذه محسوب نمیگردد:
1-صندوق فاقد لاک و مهر انتخاباتی باشد.
2-آراء زائد بر تعداد تعرفه باشد.
3-آراء کسانی که به سن قانونی رأی نرسیده باشند.
4-آرائی که با شناسنامه افراد فوت شده یا غیر ایرانی داده شده باشد.
5-آرائی که با تقلب و تزویر(در تعرفه‌ها،آراء،صورتجلسات،شمارش)به دست آمده باشد.
6-آرائی که با شناسنامه غیر یا جعلی اخذ شده باشد.
7-آراء تکراری.
8-آرائی که با شناسنامه کسانی که حضور ندارند اخذ شده باشد.
9-آرائی که فاقد مهر انتخاباتی باشد.
10-آرائی که از طریق تهدید به دست آمده باشد.
11-آرائی که روی ورقه‌ای غیر از برگه رأی نوشته شده باشد.
12-آرائی که از طریق خریدوفروش به دست آمده باشد.
تبصره 1(اصلاحی 1386/12/1)- کل آراء مندرج در صورتجلسه‌ای که صندوق اخذ رأی آن فاقد اوراق رأی یا برگه‌های تعرفه باشد،باطل و جزء آراء مأخوذه محسوب نخواهد شد.
تبصره 2(اصلاحی 1386/12/1)- آراء زائد مذکور در جزء(2)بند«ب»به قید قرعه از کل برگه‌های رأی کسر میشود.
تبصره 3(الحاقی 1386/12/1)- آراء باطل مأخوذ در حد نصاب انتخاب نماینده موضوع ماده (8)این قانون محاسبه نمیگردد.
ماده 25 - وزارت کشور مأمور اجرای قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی بوده و مسؤول حسن جریان انتخابات است.بدین منظور میتواند مأمورینی جهت بازرسی و کنترل جریان انتخابات به حوزه‌های انتخابیه و شعب ثبت‌نام و اخذ رأی اعزام دارد.
تبصره- هیچ سازمان یا دستگاهی جز وزارت کشور و شورای نگهبان تحت عنوان اجرای قانون انتخابات یا نظارت،مجاز نیست در امر انتخابات دخالت کند و یا مأموران و بازرسانی اعزام نماید.
ماده 33 - هیچ یک از اعضاء هیأت اجرائی و ناظرین شورای نگهبان و اعضاء شعب ثبت‌نام و اخذ رأی نباید در حوزه انتخابیه با داوطلبان انتخابات به ترتیب ذیل خویشاوندی نسبی یا سببی داشته باشند.
الف‌خویشاوندی نسبی:پدر،مادر،فرزند،برادر و خواهر.
ب‌خویشاوندی سببی:همسر و پدر،مادر،برادر و خواهر او.
ماده 55 - هریک از نامزدها به تنهایی یا چند نامزد مشترکا میتوانند به طریق زیر برای شعب اخذ رأی یک نفر نماینده به هیأت نظارت حوزه انتخابیه معرفی نمایند:
الف‌حوزه‌های دارای یک نماینده به ازاء هر صندوق یک نماینده.
ب‌حوزه‌های دارای دو نماینده به ازاء هر دو صندوق یک نماینده.
ج‌حوزه‌های دارای سه نماینده به ازاء هر سه صندوق یک نماینده.
دحوزه‌های دارای چهار نماینده به ازاء هر چهار صندوق یک نماینده.
هحوزه‌های دارای پنج نماینده به ازاء هر پنج صندوق یک نماینده.
وحوزه‌های دارای شش نماینده به ازاء هر شش صندوق یک نماینده.
همچنین متناسب با تعداد نمایندگان هر حوزه انتخابیه به همان تعداد از صندوقها یک نماینده.
این نمایندگان میتوانند در محل شعب اخذ رأی حضور داشته باشند.چنانچه تخلفی در شعب اخذ رأی صورت گیرد بدون دخالت،مراتب را به هیأتهای اجرائی و نظارت بخش یا مراکز شهرستان کتبا اعلام خواهند نمود.
حضور نمایندگان هریک از کاندیداها تا پایان اخذ رأی و شمارش آراء و تنظیم صورتجلسه بلا مانع است.ممانعت از حضور نمایندگان کاندیداها در شعب اخذ رأی ممنوع بوده و جرم محسوب میگردد و متخلف به مجازات مقرر در ماده (83)قانون محکوم خواهد شد.
تبصره- حضور دیگر افراد به جز مسؤولین(مسؤولین و اعضاء صندوقهای اخذ رأی، ناظرین شورای نگهبان،نمایندگان و بازرسان وزارت کشور،نمایندگان نامزدها)در شعب اخذ رأی تحت هر عنوان که باشد ممنوع است و جرم محسوب میگردد.مأمورین انتظامی و مسؤولین در صندوقهای اخذ رأی موظفند از حضور افراد غیر مسؤول جلوگیری به عمل آورند. متخلفین به مجازات مقرر در ماده (75)محکوم خواهند شد.
ماده 56 - فعالیت تبلیغات انتخاباتی نامزدهای نمایندگی،هشت روز قبل از روز اخذ رأی (مرحله اول و دوم)آغاز و تا بیست و چهار ساعت قبل از اخذ رأی ادامه خواهد داشت.
ماده 57 - (اصلاحی 1378/10/13)- استفاده از هرگونه پلاکارد،پوستر،دیوارنویسی و کاروانهای تبلیغاتی و استفاده از بلندگوهای سیار در خارج از محیط سخنرانی و امثال آن به استثناء عکس برای تراکت و زندگینامه و جزوه و همچنین سخنرانی و پرسش و پاسخ از طرف نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنان ممنوع میباشد.متخلفین از این ماده به سه تا سی روز زندان محکوم میگردند.
تبصره 1- اعلام نظر شخصیتها در تأیید نامزدها به شرطی مجاز است که بدون ذکر عنوان و مسؤولیت آنها باشد و مدرک کتبی مربوط به امضاء آنان تسلیم هیأت اجرائی انتخابات شده باشد.
تبصره 2(الحاقی 1386/12/1)- نصب و الصاق عکس و پوستر ممنوع میباشد و چاپ عکس صرفا محدود به زندگینامه،جزوه،بروشور و کارت،حداکثر در قطع 10*15 مجاز میباشد. نصب بنر و پارچه در محل ستادهای اصلی نامزدها به تفکیک برادران و خواهران مجاز میباشد.
تخلف از مفاد این تبصره توسط چاپخانه مستوجب مجازات مندرج در این ماده میباشد.
ماده 58 - (اصلاحی 1378/10/13)- هیچکس حق ندارد آگهیهای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی را که در محلهای مجاز الصاق گردیده در زمان قانونی تبلیغات پاره و یا معدوم یا مخدوش نماید و عمل مرتکب جرم محسوب میشود.
ماده 59 - انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی از تاریخ اعلام رسمی اسامی نامزدها برای نامزدهای نمایندگی مجلس از صدا و سیما و میز خطابه نماز جمعه و یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسائل و سایر امکانات وزارتخانه‌ها و ادارات،شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریها و شرکتها و سازمانهای وابسته به آنها و نهادها و مؤسساتی که از بودجه عمومی(به هر مقدار) استفاده میکنند و همچنین در اختیار گذاشتن وسائل و امکانات مزبور ممنوع بوده و مرتکب مجرم شناخته میشود.
تبصره 1- مؤسسات و نهادهایی که دارایی آنان از اموال عمومی است،همانند بنیاد مستضعفان مشمول این ماده میباشند.
تبصره 2- نشریات و مطبوعات متعلق به سازمانها،وزارتخانه‌ها،ادارات،نهادها و مؤسسات یادشده در متن این ماده ،حق تبلیغ برای نامزدهای انتخاباتی را و لو به صورت درج آگهی ندارند.
ماده 61 - -(اصلاحی 1386/1/26)- هرگونه الصاق و نصب اعلامیه،عکس،پوستر و بنر و پارچه‌های تبلیغاتی به طور کلی ممنوع است و مأمورین انتظامی در صورت مشاهده چنین مواردی باید نسبت به امحاء آنها اقدام نموده و متخلفین را جلب و به مقامات قضائی تحویل نمایند.استنکاف از این وظیفه جرم محسوب میشود.
ماده 62 - هرگونه آگهی و آثار تبلیغاتی باید قبل از شروع اخذ رأی از محل شعبه ثبت‌نام و اخذ رأی توسط اعضاء شعب امحاء گردد.
ماده 65 - داوطلبان نمایندگی و طرفداران آنان به هیچ وجه مجاز به تبلیغ علیه داوطلبان دیگر نبوده و تنها میتوانند شایستگیهای خود یا داوطلب مورد نظرشان را مطرح نمایند و هرگونه هتک حرمت و حیثیت نامزدهای انتخاباتی برای عموم ممنوع بوده و متخلفین طبق مقررات مجازات خواهند شد.
فصل هفتم‌جرائم و تخلفات
ماده 66 - علاوه بر جرائم مندرج در این قانون ارتکاب امور ذیل جرم محسوب میشود:
1-خریدوفروش رأی.
2-رأی گرفتن با شناسنامه کسیکه حضور ندارد.
3-تهدید یا تطمیع در امر انتخابات.
4-رأی دادن با شناسنامه جعلی.
5-رأی دادن با شناسنامه دیگری.
6-رأی دادن بیش از یکبار.
7-توصیه به نوشتن اسم کاندیدای معین در ورقه رأی توسط افراد متفرقه در محل اخذ رأی.
8-اخلال در امر انتخابات.
9-کم و زیاد کردن آراء یا تعرفه‌ها.
10-تقلب در رأیگیری و شمارش آراء.
11-تقلب و تزویر در اوراق تعرفه یا برگ رأی یا صورتجلسات.
12-توصیه به نوشتن اسم کاندیدای معین در ورقه رأی از طرف اعضاء شعبه اخذ رأی و ناظرین و بازرسان.
13-تغییر و تبدیل یا جعل و یا ربودن و یا معدوم نمودن اوراق و اسناد انتخاباتی از قبیل تعرفه و برگ رأی و صورتجلسات و تلکس و تلفنگرامها و تلگرافها.
14-باز کردن و یا شکستن قفل محل نگهداری و لاک و مهر صندوقهای رأی بدون مجوز قانونی.
15-جابه‌جایی،دخل و تصرف و یا معدوم نمودن اسناد انتخاباتی بدون مجوز قانونی.
16-ایجاد رعب و وحشت برای رأیدهندگان یا اعضاء شعب ثبت‌نام و اخذ رأی با اسلحه یا بدون اسلحه در امر انتخابات.
17-دخالت در امر انتخابات با سمت مجعول و یا به هر نحو غیر قانونی.
18-انجام یا عدم انجام هرگونه عملی که باعث مخدوش شدن رأی مردم از ناحیه اعضاء شعبه اخذ رأی باشد از قبیل خودداری کردن از ممهور نمودن برگه تعرفه یا شناسنامه یا انتقال صندوق اخذ رأی به غیر از محل آگهی شده.
تبصره- چنانچه وقوع جرائم مندرج در این ماده موجب گردد که جریان انتخابات در یک یا چند شعبه ثبت‌نام و اخذ رأی از مسیر قانونی خود خارج شود و در نتیجه کلی انتخابات موثر باشد مراتب وسیله وزارت کشور به منظور طرح در شورای نگهبان به هیأت مرکزی نظارت اعلام میگردد.
ماده 67 - تشکیلات قضائی هر حوزه انتخابیه به منظور پیشگیری از وقوع جرم،ضمن هماهنگی با ناظرین شورای نگهبان و هیأت اجرائی اقدامات لازم را در محدوده مقررات معمول میدارد.
تبصره- از موقع ثبت‌نام تا پایان انتخابات احضار و بازداشت نامزدهای نمایندگی مجلس شورای اسلامی در رابطه با اتهامات قبل از نامزدی و یا تخلفات انتخاباتی ممنوع است مگر در مواردی که به نظر رئیس قوه قضائیه عدم بازداشت آنان موجب تضییع حق گردد و یا اخذ تأمین و تضمین لازم ممکن نباشد.
ماده 75 - مجازات مرتکبین جرائم و تخلفات مقرر در بندهای(1)،(2)،(3)،(4)،(5)، (6)،(7)و(8)ماده (66) تا سه ماه حبس یا یک میلیون(1/000/000)تا پنج میلیون (5/000/000)ریال جزای نقدی و هشت سال محرومیت از عضویت در هیأتهای اجرائی و نظارت و شعب اخذ رأی میباشد.
ماده 76 - مجازات مرتکبین جرائم و تخلفات مقرر در بندهای(9)،(10)،(11)،(12)، (13)،(14)،(15)و(18)ماده (66) از شش ماه تا دو سال حبس یا سه میلیون (3/000/000)تا پانزده میلیون(15/000/000)ریال جزای نقدی و حسب مورد به انفصال از خدمات دولتی از شش ماه تا دو سال و دوازده سال محرومیت از عضویت در هیأتهای اجرائی و نظارت و شعب اخذ رأی میباشد.
ماده 77 - مجازات مرتکبین جرائم مقرر در بند(16)ماده (66) اعم از مباشر و یا معاون و یا تحریککننده در صورتی که محاربه صدق نکند همان مجازات مقرر در ماده (617) قانون مجازات اسلامی میباشد.
ماده 78 - مجازات مرتکبین جرائم مقرر در بند(17)ماده (66) علاوه بر مجازات مندرج در ماده (555)قانون مجازات اسلامی،دوازده سال محرومیت از عضویت در هیأتهای اجرائی و نظارت و شعب اخذ رأی میباشد.
ماده 79 - مجازات تخلف از مقررات مواد(11،24،34،40،53 و 60)و تبصره‌های مربوط با رعایت مقررات قانون رسیدگی به تخلفات اداری عبارت است از کسر حقوق،فوق العاده شغل و یا عناوین مشابه،حداکثر تا یک سوم از یک ماه تا یک سال و یا انفصال موقت از یک ماه تا یک سال.
تبصره- چنانچه مرتکب از کارکنان دولت نباشد از عضویت در هیأتهای اجرائی،نظارت و شعب اخذ رأی برای مدت هشت سال محروم خواهد شد.
ماده 80-مجازات تخلف از مقررات مواد(57)و(58)پرداخت پانصد هزار(500/000) تا یک میلیون(1/000/000)ریال جزای نقدی میباشد.
ماده 81 - مجازات مرتکبین تخلف مندرج در صدر ماده (59)و تبصره(2)آن،حبس از سه تا شش ماه یا جزای نقدی از دو میلیون(2/000/000)تا ده میلیون(10/000/000) ریال میباشد و مجازات مرتکبین جرائم مندرج در قسمت اخیر ماده (59)و تبصره(1)آن همان مجازات مقرر در ماده (598)قانون مجازات اسلامی خواهد بود.
ماده 82 - مجازات تخلف از مقررات ماده (61)از یکصد هزار(100/000)تا دو میلیون (2/000/000)ریال جزای نقدی میباشد چنانچه مأمورین انتظامی و سایر مقامات و مسؤولین موظف از انجام وظیفه مقرر در ذیل ماده (61) استنکاف نمایند علاوه بر مجازات مقرر فوق به انفصال موقت از یک تا سه ماه محکوم میگردند.
ماده 83 - مجازات مرتکبین تخلفات موضوع ماده (64) علاوه بر کیفر مقرر در قانون مطبوعات،جزای نقدی از یک میلیون(1/000/000)تا پنج میلیون(5/000/000)ریال میباشد.در صورتی که تخلف ارتکابی متضمن افتراء و اهانت باشد مرتکب به مجازات مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد.
ماده 84 - مجازات مرتکبین تخلف مقرر در تبصره ماده (63) از پانصد هزار(500/000) تا دو میلیون(2/000/000)ریال جزای نقدی میباشد.
ماده 85 - مجازات مرتکبین تخلف از موضوع مقرر در صدر ماده (65)جزای نقدی از پنجاه هزار(50/000)تا یک میلیون(1/000/000)ریال میباشد.
ماده 86 - در کلیه مواردی که مرتکب هریک از تخلفات موضوع این قانون از داوطلبان نمایندگی باشند به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
ماده 87 - در اجراء صحیح اصل نود و نهم(99)قانون اساسی و حفظ بیطرفی کامل، ناظرین شورای نگهبان موظفند در طول مدت مسؤولیت خود،بیطرفی کامل را حفظ نمایند و جانب‌داری ناظرین به هر طریقی از یکی از کاندیداها جرم محسوب میشود.
تبصره- ناظرین شورای نگهبان در صورتی که مرتکب هریک از جرائم مربوط به هیأتهای اجرائی و یا هیأتهای اخذ رأی شوند به مجازات جرائم مقرر در ماده (66)و تبصره ماده (53) برای این هیأتها،محکوم میگردند.
ماده 88 - مجازاتهای این فصل به انواع مذکور در این قانون منحصر نبوده و قاضی در هر مورد میتواند متخلف را به مجازات مذکور در این قانون و یا مجازاتی که برای این تخلفات در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی(تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده)مصوب 1375/3/2 مقرر گردیده محکوم نماید.
2(1)