از کنوانسیون راجع به جرائم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما


دول طرفین این کنوانسیون در موارد ذیل موافقت نمودند

فصل اول‌قلمرو اجرای کنوانسیون

ماده 1 - 1-مقررات کنوانسیون حاضر در موارد زیر مجری؟؟ خواهد بود:
الف‌در مورد جرائم موضوع قوانین جزائی.
ب‌در مورد اعمالی که متضمن ارتکاب جرم بوده و یا نباشد ولی سلامت هواپیما و سرنشینان و محمولات آن را به مخاطره اندازد و یا سبب اختلال نظم و آرامش داخلی هواپیما گردد.
2-به استثناء موارد مذکور در فصل سوم،مقررات کنوانسیون حاضر در مورد جرائم و اعمال ارتکابی توسط یک فرد در داخل یک هواپیما ثبت شده نزد یکی از دول متعاهد،هنگامی که هواپیما در پرواز بوده یا در سطح دریاهای آزاد و یا منطقه‌ای که متعلق به هیچیک از دول نباشد قرار گرفته باشد،مجری؟؟ خواهد بود.
3-از لحاظ این کنوانسیون یک هواپیما از زمانی که نیروی موتوری آن به منظور پرواز به کار میافتد تا زمانی که عمل فرود آمدن آن پایان یابد در حال پرواز تلقی میشود.
4-این کنوانسیون در مورد هواپیماهایی که به منظورهای نظامی یا گمرکی یا پلیسی به کار میروند،مجری نخواهد بود.
ماده 2 - با ملحوظ داشتن مقررات ماده 4 و به جز مواردی که سلامت هواپیما و سرنشینان و محمولات آن ایجاب کند،هیچیک از مقررات این کنوانسیون به نحوی تفسیر نخواهد شد که به منزله اجازه یا تکلیف به انجام اقداماتی در مورد تخلف از قوانین جزائی ناظر بر جرائم سیاسی و یا بزه‌های مبتنی بر تبعیضات نژادی و یا مذهبی،تلقی گردد.

فصل دوم‌صلاحیت

ماده 3 - 1-دولت ثبتکننده هواپیما،برای رسیدگی به جرائم و اعمال ارتکابی در هواپیما صالح میباشد.
2-هریک از دول متعاهد،اقدامات لازم را برای احراز صلاحیت خود به عنوان دولت ثبتکننده در مورد رسیدگی به جرائم ارتکابی در هواپیمایی که نزد او به ثبت رسیده است معمول خواهد داشت.
3-این کنوانسیون به هیچیک از صلاحیتهای جزائی که به موجب قوانین داخلی اعمال میگردد خللی وارد نمیکند.
ماده 4 - دولت متعاهدی که دولت ثبتکننده هواپیما نباشد،نمیتواند به منظور اعمال صلاحیت جزائی خود در مورد جرم ارتکابی در داخل هواپیما،در امر پرواز آن مداخله نماید مگر در موارد مشروحه ذیل:
الف‌جرم در سرزمین آن دولت اثراتی ایجاد کند.
ب‌جرم توسط یا علیه یکی از اتباع آن دولت یا مقیمین دائمی آن ارتکاب یافته باشد.
ج‌جرم امنیت آن دولت را به مخاطره اندازد.
دجرم ناقض قواعد یا مقررات جاری آن دولت ناظر به پرواز و یا مانور هواپیما باشد.
هاعمال صلاحیت،برای رعایت تعهدات ناشی از یک موافقتنامه چندجانبه بین المللی برای آن دولت ضروری باشد.

فصل سوم‌اختیارات فرمانده هواپیما

ماده 5 - 1-مقررات این فصل در مورد جرائم و اعمالی که توسط شخصی در هواپیمای در حال پرواز،چه بر فراز فضای هوایی دولت ثبتکننده،چه بر فراز دریاهای آزاد یا بر فراز منطقه‌ای که متعلق به هیچیک از دول نباشد ارتکاب یافته یا شروع به ارتکاب آن شده،جاری نخواهد بود.مگر اینکه آخرین نقطه برخاست یا اولین نقطه مورد نظر برای فرود بعدی در سرزمین دولتی غیر از دولت ثبتکننده باشد و یا هواپیما متعاقبا در فضای هوایی دولتی غیر از دولت ثبتکننده پرواز کند و شخص مذکور هنوز سوار هواپیما باشد.
2-علیرغم مفاد بند 3 ماده 1 از لحاظ این فصل هواپیما از زمانی که کلیه درهای خارجی آن پس از سوار شدن مسافرین بسته شد تا زمانی که مجددا به منظور پیاده شدن مسافرین باز گردد،در حال پرواز تلقی میشود.در صورت فرود اجباری،مقررات این فصل همچنان در مورد جرائم و اعمال ارتکابی در هواپیما تا زمانی که مقامات صالح یک دولت مسؤولیت هواپیما و سرنشینان و محمولات آن را به عهده بگیرند،جاری خواهد بود.
ماده 6 - 1-هرگاه فرمانده هواپیما،با داشتن دلائل موجه،معتقد گردد که شخصی در هواپیما،مرتکب یکی از جرائم یا اعمال مندرج در بند 1 ماده 1 شده یا در شرف ارتکاب آن میباشد،میتواند به جهات زیر در مورد این شخص تدابیر لازم از جمله تدابیر تضییقی اتخاذ نماید:
الف‌برای حفظ سلامت هواپیما یا سرنشینان و یا محمولات آن.
ب‌حفظ نظم و ترتیب در هواپیما.
ج‌تسلیم کردن شخص مورد نظر به مقامات صالح یا پیاده کردن او طبق مقررات این فصل.
2-فرمانده هواپیما میتواند برای اجرای تدابیر تضییقی که مجاز به اتخاذ آن بوده،در مورد هر شخص،همکاری سایر خدمه هواپیما را خواستار شده یا اجازه دهد.همچنین بدون الزام مسافرین همکاری آنان را خواستار شده یا اجازه دهد.
هریک از خدمه هواپیما یا مسافرین همچنین میتواند بدون داشتن چنین اجازه‌ای با داشتن دلائل موجه فورا اقدامات احتیاطی معقولی را که معتقد است برای حفظ سلامت هواپیما یا سرنشینان و یا محمولات آن ضروری است معمول دارد.
ماده 7 - 1-تدابیر تضییقی که به موجب ماده 6 درباره شخصی اتخاذ میگردد بعد از نقطه‌ای که هواپیما در آن فرود میآید ادامه نخواهد یافت،مگر آنکه:
الف‌این نقطه در سرزمین دولت غیر متعاهدی واقع باشد و مقامات آن دولت اجازه پیاده کردن شخص مذکور را ندهند و یا اینکه به موجب شق ج بند 1 ماده 6 این تدابیر برای تحویل آن شخص به مقامات صالح اتخاذ شده باشد.
ب‌هواپیما مجبور به فرود اجباری شود و فرمانده هواپیما قادر به تحویل شخص مذکور به مقامات صالحه نباشد.
ج‌شخص مذکور با ادامه مسافرت با شرایط تضییقی موافقت نماید.
2-فرمانده هواپیما مکلف است در صورتی که طبق مقررات ماده 6 تدابیری تضییقی درباره شخصی اتخاذ نموده،در کمترین مدت و در صورت امکان قبل از فرود آمدن در سرزمین یک دولت،مراتب و دلائل تدابیر خود را به مقامات آن دولت اعلام دارد.
ماده 8 - 1-فرمانده هواپیما میتواند،تا جایی که برای اجرای مفاد شقوق الف و ب بند 1 ماده 6 لازم باشد،در سرزمین هر دولتی که هواپیما در آن فرود میآید هر شخصی را،که با داشتن دلائل موجه معتقد باشد،در هواپیما مرتکب یک عمل پیش‌بینی شده در شق ب بند 1 ماده 1 را گردیده یا در شرف ارتکاب آن بوده است،پیاده کند.
2-فرمانده هواپیما جریان و دلائل این پیاده کردن را به مقامات صالح دولتی که در آن شخصی را طبق مقررات این ماده پیاده میکند،گزارش خواهد نمود.
ماده 9 - 1-فرمانده هواپیما میتواند،هر شخصی را که با داشتن دلائل موجه معتقد باشد،در هواپیما مرتکب جرمی شده که به نظر او طبق قوانین جزائی دولت ثبتکننده هواپیما از جرائم شدید به شمار میرود،به مقامات صالح هر دولت متعاهدی که هواپیما در سرزمین آن فرود میآید،تحویل دهد.
2-فرمانده هواپیما باید در اولین فرصت ممکن و در صورت امکان قبل از فرود آمدن هواپیما در سرزمین یکی از دول متعاهد،این مراتب را که شخصی در هواپیما است که فرمانده قصد دارد او را به موجب بند قبلی تحویل دهد با ذکر دلائل به مقامات صالح دولت مزبور اعلام دارد.
3-فرمانده هواپیما مدارک و اطلاعاتی را که به موجب قوانین دولت ثبتکننده هواپیما صحیحا در اختیار دارد،به مقامات صالح دولتی که شخص مظنون را به موجب مقررات این ماده تحویل میدهد،تسلیم خواهد نمود.
ماده 10 - در مورد تدابیری که بر اساس این کنوانسیون اتخاذ میگردد در هیچیک از مراحل رسیدگی به دعوای خسارت شخصی که تدابیر متخذه متوجه او بوده مسؤولیتی متوجه فرمانده هواپیما یا خدمه یا مسافرین یا مالک یا بهره‌بردار هواپیما و یا شخصی که به حساب او پرواز انجام شده است،نخواهد بود.

فصل چهارم‌تصرف غیر قانونی هواپیما

ماده 11 - 1-هرگاه شخصی داخل هواپیما از طریق غیر قانونی و با توسل به زور یا تهدید به زور مرتکب عمل مداخله و تصرف و یا اعمال کنترل هواپیمای در حال پرواز بشود و یا هرگاه چنین عملی در شرف وقوع باشد دول متعاهد برای حفظ و یا بازگرداندن کنترل هواپیما به فرمانده قانونی آن کلیه تدابیر مقتضی را اتخاذ خواهند نمود.
2-در موارد مشروح در بند قبل،دولت متعاهدی که هواپیما در سرزمین او فرود میآید،به مسافرین و خدمه به محض امکان اجازه ادامه مسافرت خواهد داد و هواپیما و محمولات آن را در اختیار اشخاصی که قانونا حق تصرف آن را دارند میگذارد.

فصل پنجم‌اختیارات و وظائف دول

ماده 12 - هریک از دول متعاهد به فرمانده هواپیمای به ثبت رسیده نزد دولت متعاهد دیگر اجازه خواهد داد که به موجب مفاد بند 1 ماده 8 هر فردی را که صلاح بداند پیاده کند.
ماده 13 - 1-طبق مقررات بند 1 ماده 9 هریک از دول متعاهد مکلف است شخصی را که فرمانده هواپیما تحویل میدهد،تحویل گیرد.
2-هرگاه اوضاع و احوال را مقتضی تشخیص دهد،هریک از دول متعاهد اشخاص مظنون به ارتکاب اعمال مذکور در بند 1 ماده 11 و هر شخص دیگری را که تحویل گرفته باشد به منظور تأمین حضور او،بازداشت خواهد نمود یا اقدامات دیگری را معمول خواهد داشت.
این بازداشت یا اقدامات باید منطبق با قوانین آن دولت بوده و نمیتواند بیش از زمانی که برای شروع تعقیب جزائی یا تشریفات استرداد لازم باشد ادامه یابد.
3-هر شخصی که در اجرای مقررات بند فوق بازداشت گردد،میتواند بلافاصله با نزدیکترین نماینده ذیصلاحیت دولت متبوع خود تماس حاصل نماید و برای این کار همه نوع تسهیلات درباره او معمول خواهد گردید.
4-هر دولت متعاهد که شخصی را به موجب بند 1 ماده 9 تحویل میگیرد یا هواپیمایی که یکی از اعمال پیش‌بینی شده در بند 1 ماده 11 در آن واقع شده در سرزمین او فرود میآید بلافاصله تحقیقات مقدماتی جهت روشن شدن جریان امر انجام خواهد داد.
5-وقتیکه دولتی به موجب مفاد این ماده شخصی را بازداشت نمود،بلافاصله مراتب بازداشت و اوضاع و احوال موجه را به دولت ثبتکننده و به دولت متبوع بازداشت‌شده و در صورت لزوم به هر دولت ذینفع دیگری اعلام خواهد کرد.
دولتی که تحقیقات مقدماتی را به موجب بند 4 این ماده به عمل میآورد نتیجه را به دول مذکور گزارش کرده و نظر خود را درباره اعمال صلاحیت اعلام خواهد نمود.
ماده 14 - 1-هرگاه شخصی که به استناد بند 1 ماده 8 پیاده و یا طبق بند 1 ماده 9 تحویل و یا پس از ارتکاب جرم موضوع بند 1 ماده 11 پیاده گردیده نتواند یا نخواهد مسافرت خود را ادامه دهد،دولتی که هواپیما به سرزمین آن فرود آمده،در صورتی که نخواهد به او اجازه دهد،و این شخص جزو اتباع و یا مقیم دائمی آن دولت نباشد،میتواند او را به سرزمین دولتی که تابع یا مقیم دائمی آن است و یا به دولتی که مسافرت هوایی از سرزمین آن آغاز شده است بازگرداند.
2-پیاده شدن یا تحویل گرفتن یا بازداشت کردن و سایر اقداماتی که در بند 2 ماده 13 پیش‌بینی شده و همچنین بازگردانیدن شخص مورد نظر از نظر قوانین مربوط به ورود و اقامت یک دولت متعاهد به منزله اجازه ورود یا پذیرش به سرزمین این دولت تلقی نخواهد شد و هیچ یک از مواد این کنوانسیون ناقض قوانین دول متعاهد در مورد اخراج و طرد اشخاص نخواهد بود.
ماده 15 - 1-با وجود ماده 14،اشخاصی که به موجب بند 1 ماده 8 پیاده یا طبق بند 1 ماده 9 تحویل و یا پس از ارتکاب جرم پیش‌بینی شده در بند 1 ماده 11 پیاده گردیده‌اند میتوانند هرگاه مایل به ادامه سفر خود باشند در اولین فرصت ممکن به جانب مقصد مورد نظر خود حرکت نمایند،مگر اینکه حضور آنان طبق قوانین دولتی که هواپیما در سرزمین آن فرود آمده برای استرداد یا تعقیب جزائی ضروری باشد.
2-با وجود قوانین مربوط به ورود و پذیرش و استرداد و اخراج،هریک از دول متعاهد که در سرزمین آن،شخصی طبق مقررات بند 1 ماده 8 پیاده و یا طبق مقررات بند 1 ماده 9 تحویل و یا به علت ظن به ارتکاب یکی از جرائم موضوع بند 1 ماده 11 پیاده شده باشد،این شخص را از حقوقی که از حقوق اتباع خود برای تأمین و حمایت در موارد مشابه کمتر نباشد برخوردار خواهد نمود.

فصل ششم‌سایر مقررات

ماده 16 - 1-جرائم ارتکابی در هواپیمای ثبت شده نزد یک دولت متعاهد از لحاظ استرداد در حکم این است که این جرائم هم در محل وقوع آن و هم در سرزمین دولت ثبتکننده ارتکاب یافته‌اند.
2-هیچیک از مقررات این کنوانسیون نباید در حکم الزامی بودن استرداد تعبیر و تلقی گردد.
ماده 17 - به مناسبت اقدامات تحقیقی یا بازداشت یا هنگام اعمال صلاحیت به هر نحو دیگر در مورد جرمی که در داخل هواپیما ارتکاب یافته دول متعاهد سلامت و سایر مصالح هوانوردی را ملحوظ خواهند داشت و به نحوی اقدام خواهند نمود که از تأخیر غیر ضروری برای هواپیما و مسافرین و خدمه و محمولات آن جلوگیری شود.
ماده 18 - هرگاه دول متعاهد مشترکا به برقراری سازمانهای حمل‌ونقل هوایی و یا نمایندگیهای عملیاتی بین المللی مبادرت نمایند که هواپیماهای مورد بهره‌برداری آن نزد دولت مشخصی به ثبت نرسیده باشد،دول مذکور در اجرای مفاد این کنوانسیون بر حسب مورد و لدی الاقتضاء یکی از دولتهای شریک را به عنوان دولت ثبتکننده معرفی خواهند نمود و این مورد را به اطلاع سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری خواهند رسانید و این سازمان به نوبه خود مراتب را به اطلاع کلیه دول طرف این کنوانسیون خواهد رسانید.
ماده 24 - 1-اختلافات بین دول متعاهد در مورد تفسیر و اجرای این کنوانسیون که از طریق مذاکره حل نشود،بنابر تقاضا و پیشنهاد یکی از طرفین به داوری ارجاع خواهد گردید و هرگاه ظرف شش ماه پس از تقاضای داوری طرفها نتوانند نسبت به ترتیب داوری به توافق برسند،هریک از طرفین میتواند اختلاف را از طریق دادخواستی که با رعایت اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری تنظیم شده باشد،به دیوان مذکور،ارجاع نماید.
2-هریک از دول میتواند در موقع امضاء یا تصویب یا الحاق به این کنوانسیون اعلام نماید که خود را نسبت به مقررات بند فوق متعهد نمیداند.سایر دول متعاهد،نسبت به هر دولت متعاهد دیگری که چنین قید را نسبت به مفاد بند فوق نموده باشد،متعهد نخواهند بود.
3-هریک از دول متعاهد که نسبت به رعایت مقررات بند فوق قید نموده باشد میتواند در هر موقع با ارسال اعلامیه‌ای به سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری قید خود را پس بگیرد.
2(4)