آیین نامه تعیین انواع تخلفات و جرایم مربوط به سیر و حرکت ناوگان‌در شبکه حمل و نقل ریلی و نحوه رسیدگی به آنها
الف - راه‌آهن: شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران
ب - قطار: یک یا چند لکوموتیو متصل بهم و یا متصل به یک و یا چند واگن و مجهز به علایم و تجهیزات لازم طبق ضوابط و مقررات مربوط.
پ - بلاک: قطعه خط معینی بین دو نقطه که در یک زمان مشخص فقط یک وسیله نقلیه ریلی میتواند در آن وجود داشته باشد.
ت - پروانه راه آزاد یا میله راهنما یا چراغ سبز: مجوز ورود وسایط نقلیه ریلی به بلاک.
ث - اطاق رله: محل پلمپ شده‌ای که تجهیزات سخت‌افزاری مربوط به علایم الکتریکی در آن قرار داشته و ارتباط بین دستگاه‌های محوطه ایستگاه توسط تجهیزات موجود در آن برقرار میگردد.
ج - کالاهای خطرناک: مواد یا محمولات دارای امکان انفجار، آتش‌سوزی، خرابی تجهیزات فنی و سایر کالاها و نیز مرگ، مسمومیت، آسیب، سوختگی، تشعشع و یا بیماری انسان یا حیوان به هنگام جابجایی، عملیات بارگیری یا تخلیه و نگهداری.
چ - ماشین‌آلات مکانیزه: وسایط نقلیه خودکشش ریلی مورد استفاده برای امور تعمیر و نگهداری خطوط شبکه ریلی.
ح - لکوموتیو سرد (خاموش): لکوموتیوی که نمیتوان از نیروی کشش آن استفاده کرد.
خ - لکوموتیو گرم: لکوموتیوی که از نیروی کشش آن در حمل قطار استفاده میگردد.
د - خط قبولی: خطی که به منظور ورود وسایط نقلیه ریلی، قبولی توسط ایستگاه قبولکننده در اختیار ایستگاه اعزامکننده وسایط نقلیه قرار میگیرد.
ذ - حکم احتیاط: برگه‌ای که در آن موارد احتیاطی از قبیل تقلیل سرعت و تلاقی ثبت و به هنگام اعزام وسایط نقلیه ریلی به مأمورین موظف تحویل میگردد.
ر - گاباری: حدمجاز ابعاد فضایی که وسایط نقلیه ریلی میتوانند از آن عبور نمایند.
ز - دگاژ: آخرین نقطه امن توقف وسایط نقلیه ریلی بین دوخط مجاور.
ژ- سیمافور: پایه‌ای فلزی به ارتفاع حدود شش (6) متر که در انتهای فوقانی آن بازوی متحرکی مجهز به دو چراغ به رنگ‌های قرمز و سبز که حالت‌های مختلف توقف و عبور آزاد را نمایش میدهد، وجود دارد.
س - ورقه سیر: برگه‌ای که مشخصات قطار از قبیل اسامی مأمورین، شماره لکوموتیو و واگنها، زمان توقف، تلاقی، سبقت، تأخیرات، زمان رسیدن و وقوع هرگونه نقص و بینظمی حین حرکت در آن ثبت میگردد.
ش - گروه حفاظت و ایمنی: گروهی متشکل از کارشناسان فنی راه‌آهن که به منظورپیشگیری از وقوع حوادث و اتخاذ تمهیدات مناسب در زمان وقوع حوادث و مدیریت آن از قبیل آزادسازی خطوط و رسیدگی سوانح و اجرای سیاست‌های ایمنی راه‌آهن تشکیل میشود.
ص - گواهینامه: مجوز صادره توسط واحد مربوط راه‌آهن متناسب با نوع وسیله نقلیه ریلی مطابق با ضوابط و مقررات مربوط.
ض - گزارش داخلی: گزارش ارایه شده پس از وقوع تخلف به مسئولین مربوط.
ط - خطوط علایمی ایستگاه: خطوط تحت پوشش سیستم علایم الکتریکی ایستگاه که وجود یا عدم وجود وسایط نقلیه ریلی در آن مشخص میگردد.
ظ - سیستم اینترلاکینگ: یک نوع سیستم علایم الکتریکی برای انجام عملیات قبول و اعزام وسایط نقلیه ریلی.
ع - پانل: دستگاهی برای انجام عملیات مربوط به ایستگاه‌های تحت فرمان.
1- خروج از ایستگاه بدون دریافت پروانه راه آزاد یا میله راهنما یا چراغ سبز.
2- عبور از چراغ قرمز به منظور ورود به بلاک.
3- عدم رعایت مقررات کالاهای خطرناک و دستورالعمل‌های ایمنی مربوط به توقف واگن‌های حامل کالاهای خطرناک کلاس (1) (مواد منفجره و فرآورده‌های حاوی مواد منفجره) در ایستگاه‌ها و محل‌های تخلیه و بارگیری.
4- مانور واگن‌های حامل کالاهای خطرناک و مواد قابل انفجار تحت کلاس‌های (1)، (2)، (3)، (1-4)، (2-4)، (1-5)، (2-5)، (1-6)، (2-6)، (7)، (8) و (9) بدون رعایت هر یک از مفاد دستورالعمل‌های مربوط.
5 - تنظیم و تشکیل قطارهای شامل واگن‌های حامل کالاهای خطرناک بدون رعایت مقررات کالاهای خطرناک و دستورالعمل‌های مربوط.
6 - حمل مواد منفجره و خطرناک با قطارهای مسافری و باری حامل مواد نفتی بدون رعایت دستورالعمل مربوط.
7- بازکردن درب اطاق رله و تعمیر دستگاه علایم الکتریکی بدون مجوز مسئول وقت ایستگاه.
8 - صدور مجوز ورود به اطاق رله و هرگونه اقدام آزمایشی و تعمیراتی بر روی دستگاه‌های علایم الکتریکی محوطه و روی پانل با وجود وسیله در بلاکهای طرفین.
9- عدم دقت در آزمایش ترمز قطار و صدور جواز ترمز به نحوی که احتمال بروز سانحه در آن به تشخیص کمیسیون جلوگیری از سوانح مربوط قابل توجه باشد.
10- اعزام قطار پس از تغییر در آرایش و تشکیلات آن بدون انجام آزمایش ترمز مجدد.
11- عدم آزمایش ترمز قطار پس از اتصال یا انفصال واگن یا لکوموتیو به قطار.
12- اشتغال به کار ماشین‌آلات مکانیزه تعمیرات خط در محدوده ایستگاه‌های علایمی بدون اطلاع مسئول وقت و مأمور علایم الکتریکی.
13- مسدود نکردن خط در هنگام خرابی وسایل نقلیه جاده‌ای بر روی گذرگاه.
14- حرکت لوکوموتیوران و رییس قطار با پروانه راه آزاد، با مندرجات یا مسیر غلط که بیتوجهی به آن به تشخیص کمیسیون جلوگیری از سوانح مربوط باعث احتمال بروز سانحه در حدقابل توجه باشد.
15- عدم مهار قطار در صورت توقف در طول مسیر و قرار ندادن کفش خط زیر چرخ آخرین واگن به سمت شیب یا برنداشتن کفش خط قبل از حرکت.
16- عدم توجه لکوموتیوران به صحت اتصال لکوموتیوهای سرد و گرم به همدیگر و اتصال لکوموتیو به قطار.
17- عدم رعایت مقررات و دستورالعمل‌های فنی در زمینه تنظیم و آرایش قطارهای حامل کالاهای خطرناک یا آهن‌آلات طویل ریل - تیرآهن - لوله.
18- اعلام مواد منفجره و خطرناک به عنوان مواد عادی.
19- متوقف نکردن قطار توسط لکوموتیوران در صورت مطلع شدن از فرمان ایست از هر شخص.
20- عدم اعلام ورود قطار به ایستگاه بدون علامت انتهایی به ایستگاه اعزامکننده قطار.
21- عدم اعلام فوری فرار قطار توسط مسئول وقت ایستگاهی که خبر آن را دریافت‌نموده به ایستگاه سمت فرار و کنترلر وقت و در صورت امکان به راهداران مسیر.
22- حرکت قطار در راه مانده که تقاضای لوکوموتیو امداد کرده است، بدون اجازه کنترل یا مرکز فرماندهی( c.t.c( و( rc( و ایستگاه‌های طرفین.
23- اعزام قطار با میله راهنمایی که مربوط به آن بلاک نباشد.
24- عبور از سیمافور بدون علامت سبز سوزنبان.
25- استفاده از میله راهنما در مدت تعمیر و خرابی دستگاه آن.
26- عدم مهار قطار با ترمزهای دستی موجود در صورت خاموشی لکوموتیو.
27- عدم مهار واگن‌های متوقف در ایستگاه به وسیله ترمز دستی و کفش خط.
28- نبستن ترمز دستی و قرار ندادن مناسب کفش خط در زیر واگن‌های تحت بارگیری و تخلیه برابر مقررات.
29- عدم توجه به داشتن خط آزاد در هنگام قبول قطار.
30- پذیرش قطار به خطی غیر از خط قبولی توسط سوزنبان بدون رعایت مقررات مربوط.
31- عدم دقت در بازدید کامل و دقیق قطار اعزامی.
32- عدم دقت در بارگیری و باربندی محصولات روی واگن و اعزام و یا واگذاری واگن‌های باردار به عنوان خالی و یا خالی به عنوان باردار.
33- رانندگی وسایل نقلیه ریلی بدون داشتن مجوز یا گواهینامه مربوط به آن وسیله.
34- نبستن به موقع گذرگاه (با مستحفظ) توسط راهدار.
35- عدم دقت در بازدید وضعیت قطار در مبداء حرکت بر طبق مقررات مربوط.
36- عدم توجه به صحت و مجاز بودن مشخصات قطار از قبیل وزن، طول، میزان ترمز، تعداد واگن و نحوه اتصال واگنها به قطار از نظر قلاب، باردار و خالی.
37- واگذاری رانندگی وسایل نقلیه ریلی به افراد غیرمجاز.
38- عدم رعایت دستور احتیاطی ثبت شده در احکام احتیاط.
39- عدم سیر با سرعت مطمئنه هنگامی که دید راهبر به هر علت محدود بوده یا سطح ریل پوشیده از برف و ماسه باشد.
40- عدم توقف با سرعت سرمانورچی در صورت ابلاغ مسئول وقت ایستگاه.
41- مانور بر روی سوزنهای خطوط قبول و اعزام قطار بدون اجازه مسئول وقت‌ایستگاه.
42- خروج از حدود ایستگاه به منظور مانور بدون اطلاع متصدی ترافیک ایستگاه.
43- اتصال یا اعزام واگن‌های خارج شده از خط و سانحه دیده بدون اجازه کتبی بازدیدکننده آلات ناقله.
44- قبول قطار قبل از صدور دستور توقف مانور در ایستگاه.
45- دخالت دادن افراد غیرمجاز در قبول و اعزام وسایط نقلیه ریلی یا اعلام ورود قطار به ایستگاه.
46- قبول قطار برای سبقت بدون داشتن حداقل یک خط آزاد.
47- تسلیم پروانه راه آزاد یا میله راهنما قبل از اطمینان از صحت سوزنهای مسیر.
48- عدم جلوگیری از دخالت مأمورین و افراد غیرمجاز در استفاده از دستگاه‌های علایم الکتریکی.
49- تقسیم قطار با کمتر از پنجاه درصد ترمزدستی در بلاک با شیب و فراز بیش از پانزده در هزار.
50 - اعزام قطار با فشار ترمز کمتر از میزان مندرج در جدول نسبت به ترمز قطارها از ایستگاه‌های تشکیلاتی.
51 - حرکت یا ادامه سیر با رنگ مشکوک علایم.
52 - قفل نکردن سوزنهای مسیر قبولی قطار.
53 - قرار ندادن تیغه‌های سوزن در جهت صحیح در هنگام قبول قطار.
54 - عدم توجه به آزاد نبودن ترمزدستی و ترمز هوای قطار و سلامت آنها و همچنین نبود هوا در واگن انتهایی قطار در آغاز حرکت.
55 - اعزام وسایل نقلیه ریلی و ماشین‌آلات خطی به محل عملیات بدون ایجاد دو ایستگاه موقت با تجهیزات ارتباطی لازم در طرفین محل عملیات.
56 - بازنمودن پلمپ جعبه هندل بدون تلفنگرام در ایستگاه‌های علایمی.
57 - تغییر مسیر سوزن بدون دستور مسئول وقت ایستگاه.
58 - عدم استفاده از ترمز هوای واگن‌های مسافری یا رستوران یا توشه یا واگن‌های حامل مواد منفجره و محترقه در هنگام مانور.
59 - استفاده از ترمز هوا و ترمزدستی واگن‌های مسقف چوبی حامل کالاهای خطرناک.
60 - عدم توجه به سلامت تلفن و راهبند گذرگاه در هنگام تحویل و تحول.
61 - انفصال وسایل نقلیه ریلی در خطوط تأمین و فرار ایستگاه.
62 - اتصال و اعزام واگنهایی که دارای بریدگی چرخ بیش از حدمجاز میباشند.
63 - حرکت دادن لکوموتیو منفرد، قطار مسافری و باری بدون نوار سرعت‌نما.
64 - عدم تسلیم حکم احتیاط (در صورت لزوم) یا عدم اخذ امضاء از رییس قطار و لکوموتیوران.
65- انجام هرگونه عملیات که احتمال اختلال در سیستم علایم ایستگاه را داشته باشد(تعویض ریل و قطعات سوزنهای ایستگاه‌های علایمی) بدون اطلاع مسئول وقت ایستگاه و مأمورین علایم.
66 - تعلل کنترلر وقت نسبت به صدور دستورات لازم در خصوص وسیله نقلیه‌فراری به ایستگاه‌های سمت فرار.
67 - تغییر مسیر سوزن قبل از عبور کامل وسایل نقلیه و دگاژشدن آن.
68 - عدم دقت در بازدید قطار وارده و انجام اقدامات لازم.
69 - عدم دقت و توجه مأمور فنی قطارهای مسافری به کارکرد صحیح قسمت‌های متحرک واگن‌های قطار و رفع نقص آنها.
70- اعزام لکوموتیوها، سالن‌های مسافری، رستوران، توشه، مولدبرق و استیم (مولدبخار) بدون کپسول آتش‌نشانی یا کپسول آتش‌نشانی که تاریخ شارژ آنها منقضی شده باشد.
71- عدم تشخیص نواقص و خرابیهای خط و ادوات مربوط و عدم اقدام لازم در مورد رفع آنها طبق دستورالعمل‌های مربوط.
72- مسدود نکردن بلاک در صورت فقدان علامت انتهای قطار.
73- عدم اطلاع شرایط مخاطره‌آمیز موجود در بلاک به مسئول وقت ایستگاه بعدی قبل از ورود کامل قطار به ایستگاه.
74- عدم اعلام ورود کامل قطار به ایستگاه به مسئول وقت ایستگاه.
75- عدم توجه به دگاژ شدن وسایل نقلیه ریلی و واگن‌های متوقف در ایستگاه.
76- انفصال و توقف واگن در حدفاصل آخرین سوزن خروجی و علامت حدود ایستگاه.
77- عدم دقت و احتیاط لازم و کافی در مانور واگنهایی که دارای برچسب‌احتیاطی هستند.
78- اعزام قطار با طول بیش از طول مجاز تعیین شده بدون رعایت مقررات مربوط.
79- اتصال و اعزام واگنهایی که دارای اضافه بار یا بارگیری یک طرفه یا باربندی نامطمئن هستند.
80 - قبول تلاقی بدون داشتن حداقل دو خط آزاد.
81 - اعزام و قبول اولین وسیله نقلیه ریلی با سرعت عادی به بلاکی که در آن تامپون یا قطعاتی از واگنها افتاده باشد.
82 - عدم رعایت گاباری در بارگیری و اعزام وسایل نقلیه ریلی و حریم گاباری در موقع تخلیه.
83 - در اختیار گذاشتن رمز شخصی دستگاه توسط اپراتورهای( c.t.c( به سایر همکاران( c.t.c(.
84 - استفاده از بیسیم برای کارهای شخصی.
85 - واگذاری بیسیم به افراد غیرمجاز.
86 - بازکردن بیسیم توسط کاربران و افراد غیرمجاز.
87 - عدم پاسخگویی به بیسیم.
88 - استفاده کردن از بیسیم در زمان دشارژ بودن باطری.
89 - عدم استفاده از پارتی لاین در هنگام قبول و اعزام و ورود و خروج وسائط نقلیه ریلی.
90- قراردادن اطلاعات ضبط مکالمات پارتیلاین در اختیار افراد غیرمجاز و استفاده از آن به نفع دیگری.
91- حرکت دادن واگن دارای برچسب قرمز بدون اطلاع و موافقت متصدی بازدید.
92- عدم تعیین سرعت مطمئنه برای اعزام واگن‌ه
تبصره - دستورالعمل چگونگی تهیه و تنظیم گزارش تخلفات و گزارش داخلی آنها حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه به تصویب هیئت مدیره راه‌آهن میرسد.
1- در صورتی که محل وقوع تخلف و محل تشخیص آن در یک اداره کل باشد، رییس گروه حفاظت و ایمنی مربوط پس از ارجاع موضوع توسط مدیرکل یا معاون فنی نسبت به بررسی و تهیه گزارش اقدام و مراتب را به کمیسیون جلوگیری از سوانح مربوط جهت تصمیم‌گیری درخصوص تعیین نوع تخلف و میزان جریمه در چارچوب ماده (7) اعلام مینماید.
2- در صورتی که محل وقوع تخلف و محل تشخیص آن در دو اداره کل باشد، در این صورت معاون فنی محل تشخیص تخلف، مراتب را به اداره کل محل وقوع تخلف‌جهت ارسال موضوع به کمیسیون جلوگیری از سوانح مربوط جهت تصمیم‌گیریدرخصوص تعیین نوع تخلف و میزان جریمه در چارچوب ماده (7) اعلام مینماید.
الف - بندهای (1) تا (11) مبلغ ده‌میلیون (000.000.10) ریال
ب - بندهای (12) تا (25) مبلغ هشت‌میلیون (000.000.8) ریال
پ - بندهای (26) تا (40) مبلغ هفت‌میلیون (000.000.7) ریال
ت ِ- بندهای (41) تا (54) مبلغ شش‌میلیون (000.000.6) ریال
ث - بندهای (55) تا (64) مبلغ پنج‌میلیون وپانصدهزار (000.500.5) ریال
ج - بندهای (65) تا (77) مبلغ پنج‌میلیون (000.000.5) ریال
چ - بندهای (78) تا (92) مبلغ چهارمیلیون و پانصدهزار (000.500.4) ریال
ح - بندهای (93) تا (102) مبلغ چهارمیلیون (000.000.4) ریال
خ - بندهای (103) تا (115) مبلغ سه‌میلیون وپانصدهزار (000.500.3) ریال
د- بندهای (116) تا (130) مبلغ سه‌میلیون (000.000.3) ریال
ذ- بندهای (131) تا (135) مبلغ دومیلیون (000.000.2) ریال
ر- بندهای (136) تا (148) مبلغ یکمیلیون (000.000.1) ریال
تبصره1- آرای کمیسیون عالی رسیدگی به سوانح راه‌آهن به صورت الکترونیکی (به آدرس الکترونیکی) و پستی (به آخرین اقامتگاه شرکت) قابل ابلاغ خواهد بود.
تبصره2- در صورت عدم اعتراض متخلف و پس از انقضای مهلت مقرر جریمه تعیین شده قطعی خواهد شد.
تبصره - در صورت ضرورت از فرد یا افراد متخلف و همچنین نماینده شرکت‌متبوع آنها جهت حضور در جلسه رسیدگی دعوت به عمل میآید.
معاون اول رییس جمهور - محمدرضا رحیمی
2(3)