آیین‌نامه اجرائی حمل‌ونقل جاده‌ای مواد خطرناک


مصوب 1380/12/22 هیأت وزیران با اصلاحات بعدی

فصل اول:کلیات و تعاریف

ماده 1 - اصطلاحات به کار رفته در این آیین‌نامه به شرح زیر تعریف میشوند:
الف‌متصدی حمل‌ونقل:منظور از متصدی حمل‌ونقل در این آیین‌نامه،کلیه شرکتها و مؤسسات حمل‌ونقل،سازمانها،کارخانجات و...اعم از دولتی و غیر دولتی میباشند که به حمل‌ونقل محمولات خطرناک(تولیدات یا مواد اولیه)مبادرت میورزند.
ب‌مواد خطرناک:موادی که نسبت به بهداشت یا سلامتی انسان،حیوان و محیط زیست ذاتا خطرزا بوده و مشمول یکی از طبقه‌بندیهای نه‌گانه زیر میباشند:
1-طبقه یک:این طبقه به سه دسته تقسیم‌بندی میشود:
1-1-مواد و محصولات منفجره.
1-2-محصولات و کالاهایی که با مواد منفجره انباشته گردیده‌اند.
1-3-محصولات و کالاهایی که ایجاد آتش‌سوزی و احتراق مینمایند.
2-طبقه دو:این طبقه مشتمل است بر گازهای تحت فشار مایع نشده و گازهای نامحلول تحت فشار.
3-طبقه سه:این طبقه مشتمل است بر مایعات قابل اشتغال.
4-طبقه چهار:این طبقه به سه دسته تقسیم‌بندی میشود:
4-1-جامدات قابل اشتعال.
4-2-موادی که دارای قابلیت آتش‌سوزی و آتش‌افروزی خودبه‌خود میباشند.
4-3-موادی که بر اثر تماس با آب یا مجاور با رطوبت،گازهای قابل اشتعال تولید میکنند.
5-طبقه پنج:این طبقه به دو دسته تقسیم‌بندی میشود:
5-1-موادی که باعث ایجاد زنگ‌زدگی میشوند.
5-2-پراکسیدهای آلی.
6-طبقه 6:این طبقه به دو دسته تقسیم‌بندی میشود:
6-1-محصولات سمی.
6-2-مواد و محصولات متعفن که باعث ایجاد و نشر بیماریهای عفونی میگردند.
7-طبقه هفت:مواد رادیواکتیو.
8-طبقه هشت:مواد خورنده و اسیدها.
9-طبقه نه:مواد و محصولات خطرناک متفرقه.
فهرست و اقسام مواد خطرناک که تحت هریک از طبقات نه‌گانه فوق قرار میگیرند در زمینه«ز»این آیین‌نامه آمده است.همچنین در میان مواد خطرناک موضوع طبقات 2 و 4، موادی وجود دارند که از حیث اهمیت خطر و نحوه حمل،علاوه بر مقررات کلی دارای شرایط خاصی هستند که شرح هریک از طبقات مذکور به ترتیب در ضمیمه«ح»و«ط»این آیین‌نامه آمده است.
ماده 2 - انجام هرگونه عملیات حمل‌ونقل جاده‌ای مواد خطرناک از نقطه‌ای به نقطه دیگر در داخل کشور مستلزم رعایت مقررات و ضوابط مندرج در این آیین‌نامه میباشد.
تبصره- برنامه زمان‌بندی و مراحل اجرای مفاد آیین‌نامه به شرح زیر است:
1-کلیه شرایط و ضوابط مربوط به فصول اول و دوم این آیین‌نامه در خصوص کلیات و مقررات مربوط به عملیات بارگیری،حمل‌ونقل و باراندازی مواد خطرناک پس از تصویب آیین‌نامه لازم‌الاجراء میباشد.
2-کلیه شرایط و ضوابط فصل سوم آیین‌نامه در خصوص مقررات مربوط به وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک حداکثر تا 1 سال پس از تاریخ تصویب آیین‌نامه لازم‌الاجراء میباشد.با وجود این مهلت رعایت مقررات مربوط به فصل سوم برای وسائل نقلیه حامل مواد سوختی در کشور 2 سال پس از تصویب آیین‌نامه است.
3-کلیه شرایط و ضوابط فصل چهارم این آیین‌نامه در خصوص مقررات مربوط به راننده و کمکراننده وسائل نقلیه حداکثر تا شش ماه پس از تاریخ تصویب آیین‌نامه لازم‌الاجراء میباشد و کلیه متصدیان حمل‌ونقل موظفند ظرف مدت یاد شده اقدامات لازم را برای اجرای آن به عمل آورند.
ماده 3 - (اصلاحی 1383/7/26)- راننده وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک باید همواره، حین عملیات حمل‌ونقل کالای خطرناک اسناد مربوط به خصوصیات و نحوه حمل این‌گونه کالاها را وفق ضمیمه«ب»این آیین‌نامه در اختیار داشته باشد تا هنگام درخواست مقامات ذیصلاح ارائه نماید.
تبصره(الحاقی 1383/7/26)- در موارد حمل‌ونقل فرآورده‌های نفتی،فرم طراحی شده توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی مشروط به درج موارد و اطلاعات مربوط،به عنوان ضمیمه«ب»موضوع این ماده تلقی شده و ارائه فرم یاد شده به ضمیمه بارنامه مربوط توسط رانند وسیله نقلیه حامل فرآورده‌های نفتی کفایت میکند.
ماده 4 - وسائل حمل‌ونقل حامل مواد و محمولات خطرناک باید در حین عملیات حمل و نقل کلیه نشانه‌ها و علائم مندرج در ضمیمه«الف»این آیین‌نامه را دارا باشند.
تبصره(الحاقی 1383/7/26)- به شرکتهای حمل‌ونقل مهلت داده میشود تا نسبت به فراهم نمودن زمینه اجرای مفاد این ماده در خصوص حمل‌ونقل فرآورده‌های نفتی تا پایان سال 1383 اقدام نمایند.
ماده 5 - فرستنده کالا و محصول خطرناک مکلف است پیش از تنظیم قرارداد حمل‌ونقل کالا،طی اظهارنامه‌ای مطابق فرم پیوست شماره یک از ضمیمه«ب»متصدی حمل‌ونقل را از خطرناک بودن محموله و همچنین نوع خطر و اقدامات احتیاطی که باید در حین حمل‌ونقل کالای موصوف به عمل آید،مطلع نماید.
تبصره- چنانچه متصدی حمل‌ونقل از وجود کالای خطرناک آگاه نشده باشد،پس از وقوف به موضوع باید با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست یا واحدهای تابعه آن و کسب اجازه مدعی العموم حوزه قضائی محل توقف نسبت به تخلیه محموله اقدام نموده یا به محل بارگیری عودت نماید.در این شرایط صاحب کالا مطابق قوانین و مقررات موجود مسؤول جبران کلیه خسارتها و هزینه‌هایی است که از تحویل چنین کالایی به متصدی حمل‌ونقل،شخص ثالث یا دولت وارد گردیده است.
ماده 6 - در صورت عدم رعایت ضوابط و دستورالعمل‌های مندرج در این آیین‌نامه با تخلفات به شرح زیر برخورد خواهد شد:
الف‌مؤسسات و شرکتهای حمل‌ونقل جاده‌ای بر اساس ماده 13 مقررات و آیین‌نامه حمل‌ونقل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعالیت و تعطیلی شرکتها و مؤسسات حمل‌ونقل جاده‌ای موضوع ماده 14 اصلاحیه قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرائم رانندگی.
ب‌رانندگان وسائل نقلیه بر اساس جداول جرائم رانندگی موضوع ماده 2 قانون نحوه رسیدگی بر تخلفات و اخذ جرائم رانندگی.

فصل دوم‌مقررات مربوط به عملیات بارگیری،حمل‌ونقل و باراندازی مواد و محمولات خطرناک

ماده 7 - (اصلاحی 1383/7/26)- چنانچه متصدی حمل‌ونقل قصد حمل مواد خطرناک را دارد که در طبقه‌بندی مواد خطرناک تحت طبقات 1،6،8 و 9 شناسایی گردیده‌اند مکلف است جهت هماهنگی و تعیین مسیر مجاز تردد از مبدأ به مقصد و با اولویت جاده‌های خارج از شهرها به سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای یا سازمانهای تابعه مراجعه و ضمن ارائه درخواست کتبی به همراه اظهارنامه صاحب کالا،مجوز و مسیر عبور مواد خطرناک را دریافت نماید.
تبصره- سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای میتواند مجوز عبور و مسیر حمل‌ونقل بعضی از مواد خطرناک را به‌صورت مدت‌دار ارائه نماید.
ماده 8 - (اصلاحی 1383/7/26)- وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک صرف‌نظر از وزن و حجم محموله فقط در ساعات روز مجاز به تردد در جاده‌های کشور خواهد بود و باید قبل از پایان روز در پارکینگ مناسب توقف و تا آغاز روز بعد از حرکت خودداری کند.در صورت لزوم سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای نقشه مسیری را که وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک برای رسیدن به مقصد باید طی کند و توقفهای غیر اضطراری بین راه در آن پیش‌بینی شده است را در اختیار متصدیان حمل‌ونقل قرار خواهد داد و راننده مکلف است وسیله نقلیه را در مسیر تعیین شده هدایت کند.در نقشه مورد بحث سعی خواهد شد که وسیله نقلیه حتیالمقدور از نقاط کم‌جمعیت و احیانا جاده‌ای کمربندی شهرها عبور داده شود و توقفهای بین راه دور از وسائل نقلیه دیگر و محلهای امن و خلوت انجام گیرد.
تبصره(الحاقی 1383/7/26)- دارندگان وسائل نقلیه حامل فرآورده‌های نفتی موظفند حداکثر تا پایان شهریورماه سال 1384 نسبت به نصب تجهیزات مربوط به کنترل لحظه‌ای سرعت مجاز،ساعت مجاز رانندگی و امثال آن اقدام نمایند.پس از آن تاریخ وسائل نقلیه حامل فرآورده‌های نفتی تنها در صورت نصب تجهیزات یاد شده مجاز به تردد در شب میباشند.
ماده 9 - پارک و توقف وسائل نقلیه حامل مواد و محصولات خطرناک در طول جاده‌ها فقط تحت شرایط زیر امکان‌پذیر است.
الف‌نصب گوه به تعداد حداقل 2 عدد و متناسب با تعداد چرخ‌های وسائل نقلیه حامل مواد و محصولات خطرناک در حین توقف الزامی است.
ب‌موتور وسیله حامل مواد و محصولات خطرناک باید در حین توقف خاموش باشد.
ج‌وسائل نقلیه حامل مواد و محصولات خطرناک نباید به هیچ عنوان نشت یا سرریز داشته باشند.
چ‌وسائل نقلیه حامل مواد و محصولات خطرناک باید در نقاط با شیب کم توقف کنند و از پارک و توقف وسیله نقلیه در سربالایی یا سرازیریهایی که توسط وزارت راه‌وترابری به‌وسیله علائم مشخص شده‌اند،خودداری نماید.
ح‌در مواقعی که راننده وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک اضطرارا مجبور به توقف شود باید وسیله نقلیه را حتیالمقدور منتهی الیه سمت راست جاده در محوطه باز دور از پلها و تونلها و تأسیسات رفاهی بین راه متوقف نماید.
خ(اصلاحی 1383/7/26)-در توقف‌های بین راه و توقفهای اضطراری باید راننده یا کمک راننده در وسیله نقلیه یا اطراف آن باقی مانده و از آن مراقبت نماید.علاوه بر این ضرورت در مواضع 10 متری ابتدا و انتهای وسیله نقلیه متوقف شده چراغهای 24 یا 12 ولتی زردرنگ الکتریکی نصب شود که تأمین نیروی آنها مستقل از وسیله نقلیه صورت میگیرد.
ماده 10 - رانندگان وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک در هنگام سوخت‌گیری باید موارد زیر را رعایت کنند:
الف‌سوخت‌گیری حتیالامکان در پمپهای دور از شهرها و مراکز جمعیتی صورت گیرد.
ب‌وسیله نقلیه دیگری در جلو یا عقب وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک مشغول سوخت‌گیری یا در انتظار نوبت نباشد.
ج‌موتور وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک باید در حین سوخت‌گیری خاموش باشد.
دراننده یا کمکراننده وسیله نقلیه نباید از آن دور شوند.
ماده 11 - وسائل نقلیه حامل محمولات خطرناک نباید تحت هیچ شرایطی وسیله نقلیه دیگری را یدککشی نموده یا توسط وسیله نقلیه دیگری یدککشی شود.
ماده 12 - حمل مسافر و سرنشین به استثناء راننده و کمکراننده یا عوامل دیگری که با تشخیص متصدی حمل‌ونقل باید همراه محموله و وسیله نقلیه در عملیات حمل‌ونقل کالای خطرناک باشد،ممنوع است.
ماده 13 - استعمال دخانیات یا استفاده از هرگونه وسیله روشنایی یا آتش‌زا در داخل وسیله نقلیه یا در فاصله 50 متری آن در حین انجام عملیات حمل‌ونقل مواد خطرناک ممنوع است.
ماده 14 - چنانچه به هر دلیل در حین عملیات باراندازی یا بارگیری به ناچار باید در محوطه‌ای تعدادی وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک متوقف شوند یا در توقفگاه مناسبی تعدادی از اینگونه وسائل نقلیه متوقف شده‌اند باید شعاع 20 متری را برای فاصله یکدیگر حفظ کنند.
ماده 15 - در صورتی که پمپ تخلیه کالای خطرناک از نیروی موتور وسیله نقلیه انرژی خود را کسب نمینماید باید در حین تخلیه،موتور وسیله نقلیه خاموش باشد.
تبصره 1- چنانچه وسیله نقلیه،حامل محموله خطرناکی از طبقات 6،8 و 9 باشد و محل تخلیه و باراندازی در مکانی مسقف واقع شده باشد،باید وسیله نقلیه مجهز به موتور پمپ تخلیه محموله باشد که منبع انرژی آن مستقل از موتور محرکه وسیله نقلیه است.
تبصره 2- چنانچه وسیله نقلیه،حامل محموله خطرناکی از طبقات 1،6،8 و 9 بوده و محل تخلیه و باراندازی در مکانی مسقف واقع شده باشد باید در حین تخلیه موتور وسیله نقلیه خاموش باشد.
ماده 16 - حمل مواد خطرناک در بارگیر و یدک مستقل و همچنین حمل مواد خطرناک طبقات 1،6،8 و 9 در وسائل نقلیه مفصل‌دار ممنوع است.
ماده 17 - محمولات خطرناک از طبقه 4 و ردیف 3-4 باید در بارگیرهای مسقف و مقاوم نسبت به نفوذ آب و رطوبت حمل شوند.
ماده 18 - (اصلاحی 1383/7/26)- چنانچه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک به دلیل نقص فنی ناچار به توقف طولانی(بر اساس نظر صاحب کالا در چارچوب مقررات سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای)در مسیر گردد،راننده مکلف است متصدی حمل‌ونقل را از موضوع مطلع نماید و متصدی حمل‌ونقل نیز مکلف است به محض اطلاع وسیله نقلیه مناسبی را به همراه عوامل لازم برای باراندازی وسیله نقلیه معیوب و بارگیری وسیله نقلیه اعزامی به محل توقف خودرو اعزام نماید.
ماده 19 - در صورت بروز سوانحی که منجر به پخش مواد در طبیعت میگردد،متصدی حمل‌ونقل،موظف است سریعا مراتب را به سازمان‌های امدادی اطلاع دهد.
ماده 20 - متصدی حمل‌ونقل مکلف است قبل از اعزام وسیله نقلیه جهت بارگیری و حمل محموله خطرناک برنامه زمان‌بندی سفر را در اختیار راننده قرار دهد و راننده نیز مکلف است برنامه تنظیمی از سوی متصدی حمل‌ونقل را به دقت رعایت نماید.
ماده 21 - مواد خطرناک از انواع زیرگروه‌های طبقه 1 باید در کامیون‌های بار بارگیر بسته یا دارای دربهای کناری(بغل بازشو)حمل شود.
ماده 22 - حداکثر وزن محموله از طبقه 1 در زیرگروه 1-1 نباید از 1000 کیلوگرم و در زیرگروه‌های 1-2 و 1-3 نباید از 3000 کیلوگرم در هر بارگیر تجاوز نماید.
تبصره- میزان حمل محمولات متعلق به نیروهای مسلح کشور در صورت ضرورت و با مسؤولیت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از شمول این ماده مستثنی است.
ماده 23 - متصدی حمل‌ونقل مکلف است مقررات مربوط به اسناد و مدارک حمل‌ونقل کالای خطرناک را طبق ضوابط مندرج در ضمیمه«ب»رعایت نموده و بسته‌ها و جعبه‌های حامل مواد خطرناک نیز باید دارای برچسب ویژه‌ای باشند که مشخصات کالای خطرناک و شماره طبقه مربوط به آن مطابق پیوست یک ضمیمه«الف»به دقت در آن منعکس شده باشد و روشهای بسته‌بندی مندرج در ضمیمه«ج»در مورد آنها رعایت گردد.
ماده 24 - چنانچه وسیله نقلیه،حامل محموله‌ای از طبقه 1 بوده و مقرر است که محموله آن در باراندازهای مختلف تخلیه گردد،نحوه بارگیری باید به نحوی باشد که بدون جابه‌جا کردن سایر جعبه‌های حامل کالای خطرناک و به ترتیب محموله تخلیه و باراندازی شود.
ماده 25 - چنانچه وسیله نقلیه،حامل مواد خطرناک از طبقه 1 توسط مأمورین پلیس‌راه ملزم به توقف شود،راننده وسیله نقلیه مکلف است در نقطه‌ای که پلیس‌راه مشخص نموده است،توقف نماید.
ماده 26 - در صورتی که کاروانی از وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک به دنبال یکدیگر در حرکت باشند،رانندگان مکلف به حفظ فاصله 80 متری از یکدیگر میباشند.
ماده 27 - محموله‌هایی از نوع دیاکسیدکربن و اکسید نیتروژن و گازهایی از طبقه 2 باید در وسائل نقلیه بدون مفصل و در تانکرهای ثابت که به نحو مناسبی به شاسی وسیله نقلیه محکم شده‌اند،حمل گردند.
ماده 28 - حمل گازهایی از طبقه 2 در مخازن کوچک و در بارگیرهای کانتینرهای ممنوع است.
ماده 29 - حمل مایعات از طبقه 8 فقط توسط تانکرهای ثابت مجاز است و این‌گونه مواد نباید به‌صورت بشکه‌های مجزا روی بارگیریهای کفی یا اطاقدار حمل شوند.

فصل سوم‌مقررات مربوط به وسائل نقلیه حامل مواد و محمولات خطرناک

ماده 30 - حمل‌ونقل کالاها و محمولات خطرناک در صورتی مجاز میباشد که وسائل نقلیه حامل این‌گونه محمولات حائز شرایط و ضوابط مندرج در این فصل باشند.
تبصره- حمل‌ونقل مواد سوختی به‌صورت مایع یا گاز در صورتی که ظرفیت وسائل نقلیه از میزان زیر تجاوز ننمایند،مشمول مقررات این آیین‌نامه نمیباشند.
الف‌وسائل نقلیه دارای تانکرهای قابل انفکاک جهت حمل مایعات با حداکثر ظرفیت 1000 لیتر.
ب‌تانک کانتینرها جهت حمل انواع گازها با حداکثر حجم 3000 لیتر.
ماده 31 - وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک باید علاوه بر معاینه فنی معتبر،دارای گواهینامه تأیید صلاحیت صادره از طرف مؤسسه معتبر به شرح مذکور در ضمیمه«د»این آیین‌نامه باشند.
تبصره 1- در صورت نبود مؤسسات فنی ذیصلاح در شناسایی و بازرسی فنی وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک،شرکتها و مؤسسات حمل و نقلی شاغل در بخش حمل‌ونقل مواد خطرناک موظفند وفق مفاد این آیین‌نامه صلاحیت فنی وسیله نقلیه تحت پوشش خود را به دفتر وارسی و گواهینامه‌ای مطابق ضمیمه«د»را تنظیم و در اختیار رانندگان و عوامل حمل و نقل کالای خطرناک قرار دهند.مسؤولیت قانونی ناشی از عدم بررسی دقیق و درست وسائل نقلیه شاغل در این بخش،متوجه این شرکتها و مؤسسات بوده و هرگونه سهل‌انگاری در صدور چنین گواهینامه‌هایی مشمول مقررات ماده 6 خواهد بود.
تبصره 2- مدت اعتبار این گواهینامه یک سال بوده و مالک وسیله نقلیه مکلف است ظرف یک ماه قبل از انقضاء مدت گواهینامه آن را تمدید نماید.
تبصره 3- چنانچه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک از 2 بخش مستقل کشنده و بارگیر تشکیل شده باشد باید هرکدام به تفکیک دارای یک گواهینامه تأیید صلاحیت باشند.
تبصره 4- چنانچه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک از 2 بخش کشنده و نیمیدک تشکیل شده باشد و نیمیدک به‌صورت مستقل دارای شماره پلاک باشد باید در بند 7 گواهینامه تأیید صلاحیت شماره پلاک نیمیدک نیز درج گردد.
ماده 32 - وسائل نقلیه تانکردار با بارگیرهای نیمیدک که کانتینرهای حامل مواد خطرناک را حمل میکنند یا وسائل نقلیه‌ای که مواد و محصولات خطرناک را به‌صورت فله‌ای حمل میکنند باید از مثلثهای خطر در هر دو طرف کانتینر یا تانک استفاده کنند.
ماده 33 - اطلاعات زیر باید به‌صورت خوانا روی بدنه بارگیر وسائل نقلیه تانکردار که محمولات خطرناک را حمل نمایند درج گردد.
1-نام شرکت یا مؤسسه حمل‌ونقل.
2-ظرفیت تانکر.
3-وزن خالی تانکر.
4-حداکثر وزن تانکر به همراه محموله.
5-تاریخ و مدت اعتبار بازرسی.
ماده 34 - اطلاعات زیر باید به‌صورت خوانا بر روی تانک کانتینرهای حامل مواد خطرناک درج گردد:
1-شماره ثبت تانک کانتینر.
2-نام شرکت تولیدکننده تانک کانتینر.
3-شماره سریال اعلام شده توسط شرکت تولیدکننده تانک کانتینر.
4-مقدار عددی فشار محموله بر حسب مگاپاسکال یا بار.
5-سال تولید تانک کانتینر.
6-ظرفیت تانک کانتینر بر حسب لیتر.
ماده 35 - وسائل نقلیه‌ای که محمولات خطرناک با حداکثر نقطه اشتعال 32 درجه سانتیگراد را حمل مینمایند باید سرپوشیده بوده و طرح و ساخت محفظه بارگیر آنها به صورتی باشد که محموله آنها تحت اثر دما و حرارت خارج از محیط قرار نگیرند.
ماده 36 - حداکثر عمر تانکرهایی که به‌صورت بارگیر برای حمل کالاهای خطرناک از طبقه 3 به کار میروند،نباید از 8 سال تجاوز کند.
ماده 37 - تانکرهایی که در آنها محمولاتی از طبقات 5-2 و 8 حمل میشوند باید از ورقی با پوشش گالوانیزه ساخته شوند و عمر آنها نیز از 4 سال تجاوز ننماید.
ماده 38 - وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک باید در سطح قائم عقب دارای مثلث نارنجی رنگ به طول قاعده 40 سانتیمتر و ارتفاع 30 سانتیمتر با خط مشکی حاشیه‌ای به ضخامت 15 میلیمتر باشند.
تبصره 1- وسائل نقلیه تانکردار و بارگیرهایی که دارای بیش از یک تانکر برای حمل‌ونقل کالای خطرناک هستند باید علاوه بر نصب مثلث موضوع این ماده به دو مثلث خطر با همان ابعاد در طرفین نیز مجهز باشند.
تبصره 2- وسائل نقلیه حامل محمولات خطرناک به‌صورت جامد و فله‌ای،علاوه بر نصب مثلث خطر موضوع این ماده ،باید تابلوهای نارنجی که شماره کالای خطرناک،شماره خطر و سایر مشخصات لازم در آن ثبت شده است را مطابق ضمیمه«ه‍»داشته باشند.
ماده 39 - وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک باید به وسائل اطفای حریق متناسب با نوع وسیله نقلیه و میزان قابلیت اشتعال کالاهای حمل شده مجهز باشند.

فصل چهارم‌مقررات مربوط به راننده و خدمه وسائل نقلیه حامل مواد و محمولات خطرناک

ماده 40 - حمل‌ونقل کالاها و محمولات خطرناک در صورتی مجاز میباشد که رانندگان و کمک رانندگان وسائل نقلیه حامل این‌گونه محمولات حائز شرایط و ضوابط مندرج در این فصل باشند.
ماده 41 - رانندگان وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک باید دارای گواهینامه معتبر متناسب با نوع وسیله نقلیه تحت راهبری خویش بوده و حداقل مدت 3 سال از زمان صدور گواهینامه نیز سپری شده باشد.
تبصره 1- حداقل سن رانندگان که قصد فعالیت در زمینه حمل‌ونقل مواد خطرناک را دارند،26 سال تمام میباشد.
تبصره 2- حداکثر سن مجاز برای رانندگان وسائل نقلیه حامل مواد خطرناک 50 سال تمام میباشد.اما در صورت عدم بروز تخلفات از جانب راننده با در نظر گرفتن امتیازبندی تخلفات راننده،متصدی حمل‌ونقل میتواند با موافقت سازمان از رانندگان با سن بیش از 50 سال و کمتر از 60 سال استفاده نماید.
تبصره 3(الحاقی 1388/7/21)- رانندگان وسائل نقلیه حامل فرآورده‌های نفتی که با معرفی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و تحت نظارت سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای آموزشهای ویژه حمل مواد خطرناک را گذرانده باشند،در صورت قبولی در آزمون مربوط و اخذ تأییدیه از سازمان یاد شده،بدون در نظر گرفتن مدت زمان طی شده از صدور گواهینامه پایه یکم مجاز به فعالیت در امر حمل‌ونقل فرآورده‌های نفتی خطرناک میباشند.
ماده 42 - آن دسته از رانندگان که مواد خطرناک را داخل تانکرهای ثابت یا تانکرهای قابل انتقال با ظرفیت بیش از 1000 لیتر یا تانک کانتینرهای با ظرفیت بیش از 3000 لیتر حمل میکنند و همچنین رانندگانی که به حمل این مواد توسط وسائل نقلیه با وزن ناخالص بیش از 3500 کیلوگرم اقدام مینمایند،باید علاوه بر گواهینامه متناسب با رانندگی وسیله نقلیه، تأییدیه ویژه‌ای که مؤید آشنایی با موضوع حمل‌ونقل مواد خطرناک،مفاد آیین‌نامه حمل و نقل جاده‌ای مواد خطرناک،اقدامات احتیاطی جهت اجتناب از بروز حوادث ناشی از حمل‌ونقل مواد خطرناک و اقدامات پیشگیرانه در جهت جلوگیری از حوادث ناشی از حمل‌ونقل جاده‌ای این مواد را مطابق نمونه مذکور در ضمیمه و در اختیار داشته باشند.
تبصره 1- برای صدور تأییدیه ویژه،شرکتها و مؤسسات حمل و نقلی که به جابه‌جایی مواد خطرناک مبادرت میورزند،مکلفند بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌های ارائه شده از طرف سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی نموده و تأییدیه ویژه را به رانندگان ارائه کنند.
تبصره 2(الحاقی 1383/7/26)- در مورد رانندگان وسائل نقلیه حامل فرآورده‌های نفتی،شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی مکلف است دستور عمل آموزشی رانندگان مربوط در خصوص نحوه مقابله با مخاطرات ناشی از حمل کالاهای مذکور و نیز چگونگی بارگیری و حمل کالاهای موصوف را تهیه نماید و پس از تأیید سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای،در اختیار متصدیان حمل‌ونقل این قبیل مواد خطرناک قرار دهد.
ماده 43 - رانندگان وسائل نقلیه مکلفند قبل از آغاز عملیات حمل‌ونقل وسائل و لوازم زیر را به همراه داشته باشند و در صورت لزوم از آنها استفاده کنند.
1-جلیقه زردرنگ احتیاط مطابق با استاندارد EN 471 .
2-عینک حفاظتی مناسب جهت حفاظت از چشم در مقابل حرارت و خطرات ناشی از واکنشهای شیمیایی مواد خطرناک.
3-ماسک مناسب برای تصفیه بخارها و گازهای ناشی از محمولات سمی.
4-دستکش لاستیکی مناسب و مقاوم در برابر مواد شیمیایی.
5-چکمه لاستیکی مقاوم در برابر مواد شیمیایی.
6-تن‌پوشی سراسری از جنس مواد ضد آب )WATER PROOF( و مقاوم در برابر مواد شیمیایی.
7-چراغ‌قوه دستی.
8-بطری حاوی مایع شستشوی چشم.
9-بطری حاوی آب.
ماده 44 - به منظور کنترل و ارزیابی میزان تخلفات رانندگی رانندگان و شرکتهای حمل و نقل از مفاد این آیین‌نامه،دستورالعمل امتیازبندی تخلفات و نحوه برخورد با رانندگان و شرکتها توسط سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و معاونت راهنمایی و رانندگی و امور حمل و نقل ناجا تهیه و به مرحله اجراء گذارده خواهد شد.
ماده 45 - استفاده از راننده‌ای که حائز کلیه شرایط راننده اصلی باشد،همراه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناک اجباری است.
ماده 46 - رعایت کنوانسیون بازل و مصوبات مرتبط با آن در حمل‌ونقل جاده‌ای لازم‌الاجراء است.
2(3)