مقررات و ضوابط حمل بار در جاده‌های کشور
ضوابط و مقررات حمل بار در جاده‌های کشور که توسط وزارت راه‌وترابری با استناد به ماده (14)قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرائم رانندگیمصوب 1350/3/30-با اصلاحات بعدی آن و بندهای 7 و 12 ماده (7)قانون تغییر نام وزارت راه‌وترابری و تجدید تشکیلات و تعیین وظائف آن‌مصوب 1353/4/16-تعیین گردیده است،به شرح زیر میباشد:
ضوابط حمل بار
1-وزارت راه‌وترابری میتواند در آزادراه‌های کشور وسائل لازمه برای توزین و اندازه‌گیری ابعاد و وزن محور وسائط نقلیه سنگین را تهیه و مورد استفاده قرار دهد.
2-وزارت راه‌وترابری میتواند با جلب مساعدت نیروی انتظامی از عبورومرور وسائط نقلیه‌ای که وزن و طرز بارگیری و ظرفیت محموله آن اضافه بر میزان مجاز باشد جلوگیری نماید.
3-مالکین وسائط نقلیه سنگین مکلف به رعایت مقررات یادشده و سایر مقررات بین المللی و مصوب از طرف وزارت راه‌وترابری بوده و وزارت راه‌وترابری برای اجرای این تصویب‌نامه با استفاده از نظر سندیکای مالکین کامیونها حدود و نظامات مربوط را تعیین و آگهی خواهد نمود.
4-وزارت راه‌وترابری در اجرای مقررات این تصویب‌نامه عده لازم از مهندسین آن وزارت را انتخاب خواهد نمود که با تشریک مساعی نیروی انتظامی اقدام لازم را معمول دارند.
مقررات حمل‌ونقل بار در راهها
الف‌بار محوری
تعریف‌فشار یا نیروی وزن وارده از سوی هریک از محورهای وسائل نقلیه بر سطح راه را بار محوری مینامند.
حداکثر فشار وارد از محورهای راهنما،منفرد و زوج بر سطح راه نباید از حدود ذیل تجاوز نماید.
1-محور راهنما(دو چرخ)شش تن
2-محور منفرد(چهار چرخ)سیزده تن
3-محور زوج(هشت چرخ)بیست تن
تبصره 1- برای استفاده از حداکثر فشار تعیین شده در فوق اندازه لاستیک چرخها نباید از 20*750 کمتر باشد.
تبصره 2- چنانچه فاصله دو محور مجاور از یکدیگر کمتر از دو متر باشد،آن دو محور را روی هم محور زوج نامند و اگر فاصله از دو متر بیشتر باشد هرکدام محور منفرد محسوب میشود.
ب‌وزن مجاز کامیونها
حداکثر وزن کامیون با بار آن نباید از حدود ذیل تجاوز نماید:
-کامیون دو محور 19 تن
-کامیون سه محور 26 تن
ج‌وزن مجاز وسائل نقلیه مفصلدار
اوّلکامیون نیمه یدک(بارگیر مستقیما به وسیله چرخ پنجم به کامیون اتصال دارد)شامل:
1-تریلی سه محور ده چرخ بیست و شش تن
2-چهار محور چهارده چرخ سی و دو تن(چنانچه فاصله بین دو محور عقب تریلی از دو متر تجاوز نماید.حداکثر وزن مجاز(تریلی با محموله)،36 تن میباشد.)
3-تریلی پنج محور دوازده چرخ سی و چهار تن
تبصره- در صورتی که مشخصات چرخهای تریلی بیش از اندازه معمول باشد،میزان ظرفیت حمل اضافی مشخص و با مجوز واحدهای ذی ربط سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای حداکثر وزن(تریلی با محموله)تا 38 تن اجازه عبور داده میشود.
4-تریلی پنج محور هیجده چرخ چهل تن
دوّمکامیون با یدک(بارگیر به طور غیر مستقیم به وسیله صفحه‌گردان و مالبند و قفل و پین به کامیون متصل میشوند.)شامل:
1-کامیون دو محور شش چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی تن(کامیون شانزده تنیدک چهارده تن).
2-کامیون دو محور شش چرخ با یدک سه محور ده چرخ سی و دو تن(کامیون شانزده تنیدک پانزده تن).
3-کامیون سه محور ده چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی و هشت تن(کامیون بیست و دو تنیدک شانزده تن).
4-کامیون سه محور ده چرخ با یدک سه محور ده چرخ چهل تن(کامیون بیست و دو تن -یدک هیجده تن).
تبصره 1- حداکثر وزن کامیون و یا وسائط نقلیه مفصلدار با بار نباید از میزان معین شده در کارت مشخصات آن تجاوز نماید.
تبصره 2- در بعضی از راههای کشور که دارای شرایط فنی ویژه‌ای میباشد،سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای محدودیت به وجود آمده در خصوص ابعاد و وزن وسائل نقلیه را اعلام مینماید.
دابعاد
ابعاد وسائط نقلیه با بار آن نباید از حدود زیر تجاوز نماید.
1-حداکثر عرض:دو متر و شصت سانتیمتر.
2-حداکثر ارتفاع:چهار متر و نیم(در راههای چالوس و هراز 3/8 متر).
3-حداکثر طول:
-کامیون دو محور با بار آن ده متر
-کامیون سه محور با بار آن دوازده متر
-تریلی با بار آن شانزده متر
-کامیون با یدک هیجده متر و سی و پنج سانتیمتر
تبصره 1- محموله پس از بارگیری وسائط نقلیه باربری نباید از جلو کامیون بیش از پنجاه سانتیمتر و از عقب آن بیش از سه متر بیرون باشد.قسمتی از بار که از کامیون و یا یدک و یا تریلی خارج میشود،باید به طور خیلی واضح در شب به وسیله چراغ قرمز و در روز به وسیله پرچم قرمز مشخص گردد.
تبصره 2- وسائط نقلیه‌ای که ابعاد و وزن آنها از حدود فوق الذکر تجاوز نماید،به هیچ وجه اجازه حرکت در راهها را ندارد.مگر آنکه بار اضافی را تخلیه نمایند.
تبصره 3- متخلفین از این مقررات ضمن الزام به اجرای تبصره 2 ملزم به پرداخت حداکثر جریمه قانونی تخلف عدول از مقررات و پرداخت خسارت وارده به راه میباشند که توسط سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای برآورد خواهد شد.لذا لازم است متخلفین به واحدهای سازمان مزبور هدایت شوند.
تبصره 4- چنانچه حمل محموله‌هایی که غیر قابل تقسیم بوده،و وزن و ابعادشان نیز از حدود یادشده تجاوز نماید و از محلی به محل دیگر از طریق جاده ضرورت یابد،لازم است با مجوز(کامپیوتری)سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و واحدهای تابعه آن در استانها ترتیب حمل‌ونقل این قبیل اشیاء داده شود.در این قبیل موارد پس از بررسی بر اساس ضوابط تعیین شده شرایط حمل‌ونقل اعلام خواهد شد.این شرایط شامل سرعت،ساعت حرکت، مسیر،پیش‌بینیهای لازم به منظور جلوگیری از تصادم و ایجاد خسارت به راه و ابنیه فنی و غیره بوده و واحدهای انتظامی و سازمانهای مسؤول مراقبت و نظارت خواهند نمود تا شرایط و ضوابط تعیین شده دقیقا اجراء گردد.
تردد تریلیهای 5 محور 12 چرخ با وزن کل حداکثر 40(چهل)تن با لاستیکهای نوع رادیال با عرض حداکثر 36/5(سی و شش و نیم)سانتیمتر برای چرخهای بارگیر در مسیرهای ترانزیتی کشور بلا مانع میباشد.
در خصوص الحاقیه مقررات حمل‌ونقل بار در راههای کشور موضوع کنترل ظرفیت کل وسائل نقلیه با ظرفیت کمتر از 19 تن نظیر کامیون بنز 911 و خاور 808 و 608 با عنایت به اینکه در تعدادی از وسائل نقلیه مغایرتهایی بین ظرفیت مندرج در کارت مشخصات وسائل نقلیه با ظرفیت ناخالص مشاهده میگردد.به منظور رفع مشکل و تطبیق وسائل نقلیه فوق با استاندارد،ظرفیت کل وسائل نقلیه(وزن ناخالص)به شرح زیر اعلام میگردد.
-کامیون بنز 911 11 تن
-خاور 808 8/5 تن
-بادسان 14 B 6 7 تن
-بادسان 14 B 8 8/5 تن
-دیگر انواع کامیون و کامیونت با ظرفیت کمتر از 19 تن متعاقبا اعلام میگردد.
2(3)