از قانون دریایی ایران
مصوب 1343/6/29 کمیسیون مشترک مجلسین با اصلاحات بعدی
1-هر کشتی دریاپیما(اعم از اینکه ساختمان آن پایان یافته و یا در دست ساختمان باشد) که ظرفیت غیر خالص ثبت شده آن حداقل 25 تن و واجد شرایط ذیل باشد میتواند بر طبق مقررات این قانون به ثبت رسیده و تابعیت ایرانی و حق برافراشتن پرچم ملی ایران را داشته باشد.
الفکشتی به اشخاص تابع ایران(اعم از طبیعی و حقوقی)تعلق داشته باشد و در صورتی که کشتی متعلق به شرکت ایرانی باشد باید سهام آن با نام بوده و حداقل 51 درصد سرمایه واقعی آن متعلق به اتباع ایرانی باشد.
بکشتی باید بر طبق مقررات این فصل به ثبت برسد.
2-کشتیهای نفتکش متعلق به اشخاص(اعم از طبیعی یا حقوقی)که به امر تولید و یا تصفیه و یا حملونقل نفت خام و یا گاز و یا محصولات نفتی اشتغال دارند میتوانند بدون رعایت حد نصاب مقرر در این ماده بنا به درخواست ذینفع و موافقت سازمان بنادر و کشتیرانی به ثبت رسیده و تابعیت ایران را تحصیل کنند.
فرمانده و افسران و کارکنان کشتی ممکن است در صورت لزوم از اتباع غیر ایرانی باشند.
مالک کشتی باید به هزینه خود اتباع ایرانی را برای کار در کشتی تربیت کند و به تدریج آنان را به جای کارکنان خارجی در کشتی به کار گمارد.
برنامه کارآموزی توسط مالکین کشتی تنظیم و پس از تصویب سازمان بنادر و کشتیرانی توسط مالکین مذکور به مورد اجراء گذاشته میشود ولی در هر حال میبایست در عرض چهار سال از تاریخ قبول تابعیت ایران لا اقل نصف کارکنان کشتی از اتباع ایران باشند.
مهندسین و افسران و کارکنان ایرانی کشتیرانی در مدتی که جزو کارکنان کشتی باشند از پرداخت مالیات بر حقوق و مزایای دریافتی معاف خواهند بود.
هر کشتی که در ایران ساخته میشود و ظرفیت آن حداقل 25 تن باشد تا وقتیکه سازنده کشتی آن را تحویل نداده است کشتی ایرانی تلقی میشود.
مالکی که کشتی او در ایران به ثبت رسیده است میتواند تابعیت کشتی خود را تغییر دهد.
مقررات مربوط به خروج از تابعیت در آییننامه این قانون تعیین خواهد گردید.
هرگونه تغییری در ظرفیت مسافربری و یا باربری کشتی باید کتبا به اطلاع سازمان بنادر و کشتیرانی برسد اینگونه تغییرات نیز باید در دفتر رسمی ثبت کشتیها و در سند ثبت کشتی و نسخه دوم آن قید گردد.
نمایندگان کنسولی ایران میتوانند با کسب اجازه از سازمان بنادر و کشتیرانی به استناد گواهینامههای فنی صادره از طرف یکی از مؤسسات صلاحیتدار بین المللی مذکور در ماده فوق گواهینامه ثبت موقت جهت کشتیهایی که در ایران به ثبت خواهند رسید صادر نمایند.
اعتبار اینگونه گواهینامههای ثبت موقت متناسب با مدت مسافرت کشتی به یکی از بنادر ایران جهت انجام تشریفات ثبت خواهد بود و نباید از شش ماه تجاوز کند.
رونوشت گواهینامه ثبت موقت باید به اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر و کشتیرانی ارسال شود و اصل گواهی ثبت موقت باید به سازمان بنادر و کشتیرانی تسلیم شود.
در مورد ماده فوق چنانچه کشتی به موقع به ثبت نرسد و یا اسناد قبلی به موقع تسلیم نگردد کشتی حق برافراشتن پرچم ایران را نخواهد داشت و مالک کشتی بر طبق مقررات ماده 190 این قانون به پرداخت جریمه محکوم و موظف به تسلیم اسناد کشتی میباشد.مفاد این ماده در مورد اسناد مفقود،لازم الرعایه نخواهد بود.
کشتیهای در دست ساختمان(موضوع ماده 5 این قانون)باید موقتا به ثبت برسد و گواهینامه ثبت موقت جهت آنها صادر گردد.
کارخانه سازنده کشتی موظف است اظهارنامهای مشتمل بر شماره ردیف و مشخصات تفصیلی کشتی جهت ساختمان تهیه و به سازمان بنادر و کشتیرانی تسلیم نماید،پس از اینکه کشتی در دست ساختمان آزمایش و تحویل مالک گردید گواهینامه ثبت موقت باطل و مسترد خواهد شد.
در صورت تغییر اساسی در ساختمان کشتی اظهارنامه جدیدی باید به سازمان بنادر و کشتیرانی یا نمایندگان کنسولی ایران تسلیم و توضیحات کافی فنی راجع به ضرورت تغییرات مذکور در آن داده شود.سازمان مزبور پس از رسیدگی به مدارک اظهارنامه اقدام به اصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود.
در صورتی که اظهارنامه مزبور به نمایندگان کنسولی ایران تسلیم شود مقامات مزبور مکلفند اظهارنامه را در اسرع وقت به سازمان بنادر و کشتیرانی ارسال دارند.
هرگاه متقاضی اسنادی به تصدیق مقامات صلاحیتدار بین المللی که مورد تأیید سازمان بنادر و کشتیرانی باشد ارائه نماید اداره ثبت کشتی به استناد اسناد مزبور اقدام به اصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود.
هرگونه قرار یا آراء لازمالاجراء صادره از دادگاهها که در حقوق عینی کشتی تغییری دهد (به استثناء حقوق ممتاز)باید در دفتر ثبت کشتی و اسناد آن قید گردد.
مأمورین مکلف به ثبت و انعکاس دادن مراتب فوق اگر در انجام وظیفه در این مورد تسامح نمایند به کیفر مقرر در ماده 190 این قانون محکوم خواهند شد.
هرگاه ثابت شود که مأموری تعمدا از انجام دادن وظیفه مزبور خودداری نموده است،مجازات او از شش ماه تا سه سال حبس تأدیبی و پرداخت خسارت ناشیه از این عمل خواهد بود.
در موارد ذیل ثبت کشتی باطل و تابعیت آن سلب میگردد:
1-در صورتی که شرایط ثبت کشتی و حق برافراشتن پرچم ایران از بین رفته باشد.
2-در صورتی که کشتی مفقود و یا توسط دزدان دریایی و یا در نتیجه عملیات خصمانه تصرف شده باشد.
3-در صورتی که کشتی متلاشی شده و از حیز انتفاع افتاده باشد.
4-در صورتی که مالک،کشتی را رها کرده باشد.
تقاضای ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتی باید توسط سازمان بنادر و کشتیرانی از دادگاه دریایی به عمل آید در موارد فوق سند ثبت و تابعیت کشتی باید منتها ظرف سی روز به اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر و کشتیرانی یا نمایندگان کنسولی ایران مسترد گردد.
الف(اصلاحی 1352/8/7)-ثبت کلیه انتقالات و معاملات و اقاله راجع به عین کشتیهای مشمول این قانون همچنین منافع آنها در صورتی که مدت آن زائد بر دو سال باشد در داخل کشور اجباری است و منحصرا وسیله دفاتر اسناد رسمی که برای این کار از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اجازه مخصوص دارند انجام میشود و در صورتی که معاملات مزبور در خارج از کشور صورت گیرد انجام معامله طبق مقررات کشور محل وقوع آن باید توسط نزدیکترین نماینده کنسولی ایران به محل معامله گواهی و مراتب در دفتر کنسولگری نیز منعکس و ظرف 15 روز به سازمان بنادر و کشتیرانی ایران اعلام شود.
باداره کل ثبت اسناد و املاک نمایندهای در سازمان بنادر و کشتیرانی خواهد داشت که ثبت انتقالات و معاملات مزبور را در دفاتر خود منعکس خواهد نمود.
جفروش و یا انتقال تمام و یا قسمتی از کشتی که در ایران به ثبت رسیده است اعم از اینکه انتقال ارادی یا قهری باشد تغییری در تابعیت کشتی نمیدهد به شرط آنکه حد نصاب مندرج در بند الف ماده یک این قانون و شرایط دیگر رعایت شود.
دکلیه معاملات مربوط به فروش،انتقال و رهن کشتی باید در اسناد ثبت و تابعیت کشتی هر دو قید گردد.
همالک کشتی ایرانی که کشتی خود را در ایران و یا خارج از کشور به رهن گذاشته است نمیتواند قبل از فک رهن و یا بدون اجازه مرتهن یا بدون تأمین حق مرتهن کشتی خود را به فروش رساند.
در صورت تخلف از حکم مزبور معامله انجام شده نافذ نخواهد بود.
ودفاتر اسناد رسمی و یا مأمورین کنسولی ایران در خارج که از مقررات این ماده تخلف ورزند علاوه بر مجازاتهای مقرره در مسؤول پرداخت کلیه خسارات وارده نیز خواهند بود. آییننامه اجرائی مربوط به این ماده به وسیله سازمان بنادر و کشتیرانی و وزارت دادگستری تنظیم و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
در مورد فروش کشتیهای تابع ایران سازمان بنادر و کشتیرانی مکلف است انجام معامله را در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامههای کثیر الانتشار مرکز در سه نوبت و هر نوبت به فاصله 10 روز آگهی نماید.هزینه آگهیها توسط مرجع قانونی که وقوع معامله را ثبت میکند در موقع انجام معامله از فروشنده دریافت میگردد.
مأمورین مجاز دولت میتوانند در هر موقع به اسناد کشتی رسیدگی نمایند.در صورتی که فرمانده کشتی از ارائه اسناد خودداری نماید بر طبق مقررات ماده 190 این قانون محکوم به پرداخت جریمه نقدی خواهد شد.
هرگاه مالک یا نماینده او در مورد ثبت کشتی اظهارات غلط و خلاف واقع بنماید دادگاه بر طبق مقررات ماده 190 این قانون با او رفتار خواهد کرد.
ثبت کشتیها و شناورهایی که مشمول مقررات این قانون نیستند طبق مقرراتی که از طرف هیأت وزیران تصویب و به مورد اجراء گذاشته میشود انجام خواهد گرفت.
چنانچه کشتی بیش از یک مورد در رهن باشد بستانکاران مقدم بر بستانکاران مؤخر حق رجحان خواهند داشت.در موقع تنظیم سند باید کلیه خصوصیات معاملات قبلی در متن سند تصریح گردد و راهن باید وجود هرگونه رهن قبلی و همچنین تعهد و بدهی مربوط به کشتی مورد رهن را که از آن اطلاع دارد کتبا به مرتهنین اعلام دارد.
چنانچه راهن به قصد تقلب از رعایت مقررات این ماده تخلف ورزد بر طبق مقررات ماده 190 محکوم به پرداخت جریمه خواهد شد و بدهی راهن بلافاصله حال و به درخواست مرتهن از اموال راهن استیفاء میشود.
اگر بار در معرض تضییع و فساد سریع باشد فرمانده میتواند بار مزبور را با اطلاع دادستان محل در داخل کشور و یا کنسولگریهای دولت و یا مراجع رسمی و صلاحیتدار محل در خارج از کشور به فروش برساند و مراتب را فورا به فرستنده و تحویل گیرنده بار اطلاع دهد.
اگر ضمن سفر جهت تعمیر و یا تعویض بعضی از تأسیسات ضروری کشتی و یا مخارج فوری و لازم دیگر وجوه مورد احتیاج در دسترس نباشد فرمانده میتواند وجوه مذکور را در وهله اول با وثیقه گذاشتن کشتی و یا کرایه باربری و سپس با وثیقه گذاشتن بار کشتی و با رعایت شرایط ذیل قرض و یا در موارد ضروری و حیاتی با فروش بار کشتی وجوه لازم را تحصیل نماید:
1-برای اجرای منظور فوق فرمانده باید ابتداء صورتمجلسی با ذکر موجبات قرضه تنظیم و آن را به امضاء افسران ارشد کشتی رسانده و مراتب را فورا به مالک کشتی اطلاع داده و کسب تکلیف نماید.در صورتی که از طرف مالک کشتی وجوه لازم در اختیار فرمانده گذارده نشود فرمانده میتواند در صورتی که کشتی در بنادر خارجی باشد با ارائه صورتمجلس مذکور و کسب اجازه از نماینده کنسولی ایران و در صورت عدم وجود نماینده کنسولی ایران در محل با اجازه مقامات صلاحیتدار محلی و در صورتی که کشتی در بنادر ایران باشد با اجازه دادستان محل و یا نماینده قانونی او مبادرت به تحصیل وام کند.
2-مبلغ وام درخواستی نباید از میزان واقعی نیازمندیهای مذکور تجاوز نماید.
اگر فرمانده کشتی اموال و یا خود کشتی و یا بار آن را بدون علت موجه به وثیقه و یا رهن گذارد شخصا مسؤول خسارات وارده خواهد بود.
اگر فرمانده صورت مخارج کشتی را بر خلاف واقع تهیه و تنظیم کند و یا شرایط مذکور در ماده 89 را رعایت ننماید،علاوه بر جبران خسارات وارده محکوم به پرداخت جریمه نقدی بر طبق مقررات ماده 190 این قانون خواهد بود.
فرمانده تا 25 روز از تاریخ تحویل کالا برای وصول کرایه بار و خسارات وارده نسبت به بار در برابر سایر طلبکاران دارای حق ممتاز است مشروط بر اینکه کالای مذکور به شخص ثالث تحویل نشده باشد.
در صورت تخلف از مواد 2-7-14-17-19 و قسمت اول از ماده 20-21-24-25 -26-27-46-94-146-دادگاه بر حسب مورد،متخلف را به پرداخت جزای نقدی از یک تا دو هزار و پانصد پهلوی طلا محکوم خواهد کرد.
حداقل و حداکثر جزای نقدی مربوط به هریک از جرائم مذکور در بالا به موجب آییننامهای معین خواهد گردید که وزارتین دادگستری و اقتصاد تنظیم مینمایند و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجراء گذارده میشود. ولی اگر عمل متخلف مشمول قانون جزائی دیگر باشد تعقیب او طبق قانون مزبور صورت خواهد گرفت.
در مواردی که در این قانون و یا سایر قوانین مملکتی پیشبینی نشده است ملاک اصول و عرف بین المللی خواهد بود.
2(1)