قانون حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی
مصوب 1354/11/14
منظور از«دریای سرزمینی»دریای ساحلی موضوع ماده 3 قانون اصلاح قانون تعیین حدود آبهای ساحلی و منطقه نظارت مصوب 22 فروردین 1338 میباشد.
«آلوده کردن»اعم از تخلیه یا نشت نفت یا هرگونه مخلوط نفتی در آبهای مشمول این قانون.
«نفت»اعم است از نفت خام یا تصفیه شده خواه به تنهایی و یا به صورت آمیخته با فضولات و رسوبات آنها.
«مخلوط نفتی»هرگونه مخلوطی است که دارای نفت باشد.
«کشتی»اعم است از هر نوع وسیله نقلیه دریارو و وسائل شناور خواه دارای نیروی محرک باشد یا به نوعی یدک شود.
«نفتکش»هرگونه کشتی است که قسمت اعظم مخازن بارگیری آن به منظور حمل‌ونقل مایعات ساخته شده از نفت و در قسمت مزبور بالفعل بار دیگری جز نفت نباشد.
«میل»عبارت است از میل دریایی که معادل 1852 متر میباشد.
«گره دریایی»گرده دریایی عبارت است از سرعت حرکت کشتی بر حسب میل دریایی در ساعت.
«شدت تخلیه یا نشت محتوی نفتی»یعنی مقدار نفت تخلیه شده بر حسب لیتر در ساعت در هر لحظه تقسیم بر سرعت حرکت کشتی بر حسب گره دریایی در همان لحظه.
تبصره- تا هنگامی که نحوه جلوگیری از آلودگی خلیج‌فارس و بحر عمان از طریق معاهدات چندجانبه بین المللی یا توافق‌های دوجانبه بین دولت ایران و سایر دول ساحلی مناطق مذکور فوق تعیین نشده باشد مقررات این قانون در خلیج‌فارس تا حد نهایی آبهای روی فلات قاره و در بحر عمان تا فاصله پنجاه میل از خط مبداء دریای سرزمینی لازم‌الاجراء خواهد بود.
در مناطقی که فلات قاره ایران در خلیج‌فارس به موجب موافقتنامه‌هایی با دول دیگر تعیین و تحدید نگردیده است تا زمانی که به ترتیب دیگری بین طرفین توافق نشده باشد اجرای مقررات این قانون محدود به خط منصفی است که کلیه نقاط آن از نزدیکترین نقاط خطوط مبداء دریای سرزمینی ایران و کشور مقابل آن به یک فاصله باشد.
الفکلیه کشتیهای نفتکش به ظرفیت غیر خالص 150 تن یا بیشتر.
بکلیه کشتیهای غیر نفتکش به ظرفیت غیر خالص 400 تن یا بیشتر.
الف‌آبگیری در مخازن به منظور حفظ توازن و همچنین تخلیه آن با قید:
1-نام و یا شماره مخازن مورد نظر بر حسب نقشه گنجایش کشتی.
2-نوع مواد نفتی که قبلا در هرکدام از مخازن مذکور بار بوده است.
3-مقدار تقریبی نفت مخلوط با آب در مواقع انتقال آن به مخازن گنداب(با حداکثر ده درصد تقریب).
ب‌شستشوی مخازن نفت با ذکر:
1-نام و یا شماره مخازن شسته شده.
2-نوع مواد نفتی که قبلا در هرکدام از مخازن مذکور بار بوده است.
3-نام یا شماره مخازن گنداب که آب و نفت مخازن اصلی به آنها منتقل گردیده است(در صورتی که آب و نفت مزبور به دریا تخلیه گردد باید ذکر گردد).
ج‌ته‌نشین شدن آب از نفت در مخازن گنداب و تخلیه آب آن به دریا با قید:
1-نام و یا شماره مخازن گنداب کشتی.
2-دفعات و ساعات ته‌نشین شدن آب در مخازن گنداب.
3-مقدار آب ته‌نشین شده که به دریا تخلیه شده است.
4-مقدار تقریبی نفت مانده در مخازن گنداب و نسبت آن به گنجایش کشتی.
دتخلیه فضولات نفتی از مخازن گنداب و یا از سایر مخازن یا قسمتهای دیگر کشتی با ذکر:
1-روش تخلیه و محل آن(خواه در ساحل باشد یا دریا).
2-نام و یا شماره مخازن و یا قسمتهای دیگر.
3-مقدار و نوع مواد نفتی تخلیه شده.
هفرار نفت در اثر بروز حادثه،موارد استثنائی و یا اتفاقی با تعیین:
1-مقدار تقریبی و نوع مواد نفتی با تقریب ده درصد.
2-چگونگی فرار نفت و علت آن.
تبصره 1- علاوه بر موارد فوق لازم است مراتب زیر نیز در مورد کشتیهای نفتکش در دفتر ثبت نفت قید گردد:
1-گزارش بارگیری محمولات نفتی.
2-کیفیت انتقال نفت به مخازن مختلف کشتی در اثناء حمل.
3-گزارش بستن یا باز کردن شیرها و سایر دستگاههای مرتبطکننده مخازن حمل نفت قبل یا بعد از عملیات بارگیری یا تخلیه.
4-باز کردن یا بستن شیرهایی که لوله‌های نفت را با آب توازن مرتبط میسازند.
5-باز کردن یا بستن شیرهای طرفین که به آب دریا مرتبط میشوند در حین بارگیری یا تخلیه یا پس از هریک از این دو کار.
6-گزارش تخلیه محمولات نفتی.
تبصره 2- ثبت وقایع در دفتر ثبت نفت به یکی از زبانهای فارسی یا انگلیسی یا فرانسه خواهد بود.
تبصره 3- هر دفتر ثبت نفت تا مدت شش ماه پس از ثبت آخرین واقعه در آن باید در کشتی نگاهداری شود و پس از آن به سازمان بنادر و کشتیرانی ایران ارسال گردد که حداقل مدت شش سال در آن سازمان نگهداری شود.
تبصره 4- پاک نمودن هرگونه اشتباه از دفتر ثبت نفت ممنوع است و اشتباه باید طوری خط زده شود که خوانا باشد و صحیح آن دوباره نوشته شود.
در نقاطی که سازمان بنادر و کشتیرانی اداره یا دفتر یا نمایندگی ندارد سایر مقامات مذکور در ماده 11 به ترتیب فوق عمل خواهند نمود.
رونوشتی که بدین ترتیب تهیه میشود از لحاظ قانونی معتبر شناخته خواهد شد.
الف‌موارد استثنائی آلودگی که به خاطر رفع خطر از کشتی و یا نجات جان اشخاص ضروری و غیر قابل اجتناب تشخیص داده شود مشروط بر آنکه اولا میزان آلودگی با خطری که کشتی و یا سرنشینان را تهدید میکرده است متناسب باشد و ثانیا پس از وقوع اقدامات فوری به منظور جلوگیری و رفع آثار آن صورت گرفته باشد.
ب‌آلودگی غیر عمدی که در نتیجه نشتی پیش‌بینی نشده و یا معلول خرابی و خلل اتفاقی کشتی و یا خطوط لوله و یا تأسیسات باشد مشروط بر آنکه پس از وقوع،اقدامات فوری به منظور جلوگیری و رفع آثار آن صورت گرفته باشد.
تبصره- در کلیه موارد مذکور در بالا مسؤولین مکلف خواهند بود که جریان امر را فورا به مقامات صلاحیتدار نزدیکترین بندر ایران اطلاع دهند در غیر این صورت متخلفین به حداقل مجازات مذکور در ماده دو محکوم خواهند شد.
ج‌در مورد تخلیه یا نشت از کشتیهای غیر نفتکش در حال حرکت در صورت احراز کلیه شرایط زیر:
1-شدت تخلیه یا نشت محتوی نفتی از شصت لیتر نفت در هر میل دریایی تجاوز نکند.
2-نسبت نفت موجود در مخلوط نفتی از یک در ده هزار تجاوز نکند.
3-تخلیه یا نشت در فاصله حداقل 12 میلی از نزدیکترین نقطه دریای ساحلی ایران صورت گیرد.
ددر مورد تخلیه یا نشت از نفتکشهای در حال حرکت در صورت احراز کلیه شرایط زیر:
1-شدت تخلیه یا نشت محتوی نفتی از شصت لیتر نفت در هر میل دریایی تجاوز نکند.
2-مقدار کل نفت مخلوط با آب توازن تخلیه شده از نفتکش از یک سی هزارم ظرفیت بارگیری آن تجاوز نکند.
3-فاصله نفتکش از نزدیکترین نقطه ساحل ایران بیش از پنجاه میل باشد.
تبصره- تخلیه یا نشت از قسمت تحتانی موتورخانه،تلمبه‌خانه نفتکش تابع حکم مقرر در بند ج این ماده خواهد بود.
هدر مورد تخلیه آب توازن از مخزن نفتکش در صورتی که پس از حمل آخرین محموله به طوری پاک شده باشد که مواد تخلیه شده از آن به فرض متوقف بودن نفتکش در آب تمیز و آرام در روزی که هوا صاف باشد اثر مشهودی از نفت و فضولات آن بر سطح یا زیر آب یا سواحل مجاور باقی نگذارد.
در صورتی که کشتی مجهز به دستگاه وارسی باشد یا آب توازن در بندر تخلیه شود باید قبلا با اندازه‌گیری یا آزمایش آب توازن معلوم شود که نسبت نفت موجود در آن از 15 قسمت در میلیون تجاوز نکند.
ودر مورد تخلیه یا نشت از لوله‌ها،سکوهای حفاری،جزایر مصنوعی،مخازن یا سایر تأسیسات در نتیجه قوه قهریه(فرس ماژور)مشروط بر آنکه قبلا کلیه اقدامات احتیاطی انجام شده و پس از وقوع هم اقدامات فوری به منظور جلوگیری و رفع آثار آن صورت گرفته باشد.
مسؤولینی که از اجرای دستورات کتبی مقامات مزبور خودداری ورزند و نیز مسؤولین کشتی که تکلیف راجع به نگهداری دفتر ثبت مقرر در ماده 3 این قانون را انجام ندهند و یا مطلب نادرست و خلاف واقع در آن ثبت کنند به حداقل مجازات مقرر در ماده 2 این قانون محکوم خواهند شد.
تبصره- در نقاطی که تأسیسات و تسهیلات مذکور در این ماده و ماده قبل ایجاد گردیده یا خواهد گردید کشتیهایی که قصد تخلیه آب توازن آلوده به نفت و فضولات نفتی خود را داشته باشند ملزم به استفاده از این تأسیسات خواهند بود و شرکت ملی نفت ایران مکلف است ترتیب اداره تأسیسات و تسهیلات مذکور را در بنادر صادراتی نفت ایران فراهم آورد.
آیین‌نامه‌های مربوط به این قانون را سازمان بنادر و کشتیرانی با مشارکت سازمان حفاظت محیط زیست و شرکت ملی نفت ایران تهیه خواهد کرد.
آیین‌نامه‌های مزبور پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
2(1)