از قانون شکار و صید
مصوب 1346/3/16 با اصلاحات بعدی
ماده 1 - (اصلاحی 1353/10/30)- برای حفظ و حمایت و تکثیر جانوران وحشی،سازمان شکاربانی و نظارت بر صید تشکیل میشود.
سازمان مزبور دارای شخصیت حقوقی بوده و زیر نظر شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید است.
ماده 2 - این ماده به موجب بند 1 ماده واحده قانون اصلاح قانون شکار و صید مصوب 1353/10/30 لغو شده است.
ماده 3 - شورای عالی دارای وظائف و اختیارات زیر است:
الف‌تصویب بودجه و مقررات استخدامی سازمان.
ب(اصلاحی 1353/10/30)-تعیین محدودیتها و ممنوعیت‌های زمانی و مکانی شکار و صید و حدود پارکهای ملی و مناطق حفاظت شده و قرقهای اختصاصی.
پ‌تعیین انواع اسلحه و وسائل ممنوع شکار و صید.
ت(اصلاحی 1353/10/30 و 1375/9/25)-تعیین انواع جانوران وحشی و حیوانات حمایت شده و حفاظت شده و در معرض خطر انقراض و جانوران زیانکار.
ث و ج‌این دو بند،به موجب قسمت اخیر بند 2 ماده واحده قانون اصلاح قانون شکار و صید مصوب 1353/10/30 لغو شده است.
چ(اصلاحی 1353/10/30)-تعیین بهای جانوران وحشی از لحاظ مطالبه ضرر و زیان.
ماده 4 - مصوبات شورای عالی در حدود وظائف و اختیارات مذکور در این ماده بیست روز پس از درج در یکی از روزنامه‌های کثیر الانتشار مرکز و روزنامه رسمی کشور لازم‌الاجراء است. سازمان موظف است بلافاصله مصوبات شورای عالی را به وسیله رادیو و آگهی و سایر وسائل به اطلاع اهالی برساند.
ماده 5 - این ماده به موجب بند(1)ماده واحده قانون اصلاح قانون شکار و صید مصوب 1353/10/30 لغو شده است.
ماده 6 - وظائف سازمان به قرار زیر است:
الف‌اجرای مصوبات شورای عالی در حدود مقررات ماده 3 این قانون.
ب‌تنظیم و اجرای مقررات شکار و صید بر اساس هدفهای مندرج در این قانون.
پ(اصلاحی 1353/10/30)-حفظ و نگاهداری شکارگاه‌ها و فضای حیاتی جانوران وحشی و حمایت آنها در برابر گرسنگی و تشنگی و صید و شکار بیرویه و عوامل و حوادث نامساعد جوی و طبیعی مانند حریق جنگل و مراتع و سیل و طغیان رودخانه‌ها و بیماریهای واگیر و مسمومیت نباتی و امثال آن.
ت(اصلاحی 1353/10/30)-فراهم آوردن موجبات و محیط مساعد جهت تکثیر و پرورش جانوران وحشی.
ث(اصلاحی 1353/10/30)-کوشش در اصلاح نژاد جانوران وحشی.
ج(اصلاحی 1353/10/30)-بررسی و تحقیقات علمی درباره جانوران وحشی.
چ(اصلاحی 1353/10/30)-ایجاد پارکهای ملی و مناطق حفاظت شده و موزه‌های حیوان‌شناسی.
ح‌تشویق اشخاص حقیقی و حقوقی به تأسیس باغات وحش و آبگیرها و حوضچه‌ها جهت پرورش ماهی و پرندگان شکاری از طریق راهنماییهای فنی.
خ‌تنظیم و اجرای برنامه‌های آموزشی به منظور برانگیختن حس حیوان‌دوستی و حفاظت منابع طبیعی در کشور و تجهیز و تنویر افکار عمومی در این زمینه.
دهمکاری با سازمان‌های مربوط به جنگل و مرتع و خاک و آب به منظور حفظ منابع طبیعی کشور.
ذ(اصلاحی 1353/10/30)-همکاری با سازمان‌های مشابه خارجی و بین المللی به منظور حفظ و حمایت جانوران وحشی و مهاجر در حدود تعهدات متقابل.
ماده 7 - (اصلاحی 1375/9/25)- خریدوفروش،تکثیر و پرورش و صدور و ورود حیوانات وحشی و اجزای آنها که غیر بومی ایران بوده از خارج به کشور وارد شده و یا از قبل در کشور تکثیر و پرورش یافته‌اند با کسب پروانه و یا اجازه از سازمان مجاز میباشد.ورود و صدور آن دسته از جانوران وحشی و اجزای آنها که در فهرست کنوانسیون تجارت بین المللی گونه‌های در معرض خطر انقراض ثبت شده‌اند با رعایت مقررات کنوانسیون مذکور صورت میگیرد سازمان میتواند گونه‌هایی که بر خلاف مقررات کنوانسیون به کشور وارد شده‌اند ضبط و در صورت لزوم با هزینه واردکننده به کشور مبداء عودت دهد.
ماده 8 - (اصلاحی 1375/9/25)- سازمان میتواند در موارد زیر بر حسب مورد پروانه و یا اجازه رایگان صادر نماید:
الف‌جمع‌آوری نمونه‌های جانوران وحشی به منظور انجام تحقیقات و مطالعات علمی و آموزشی و یا انجام فعالیتهای مورد نیاز موزه تاریخ طبیعی و نمایشگاههای تندیس‌آرایی.
ب‌دفع آن دسته از جانوران وحشی که به مزارع و باغها آسیب میرسانند.
ج‌صید برخی از گونه‌های آبزیان توسط ساکنان مناطق محروم در مواردی که سازمان صدور پروانه رایگاه را در آن مناطق ضروری بداند.
دتقدیر از کسانی که به تشخیص رئیس سازمان،خدمات موثری در مورد حفاظت از حیات وحش و حمایت از اهداف سازمان به عمل آورده‌اند.
تبصره- وظائف و اختیاراتی که در این قانون برای سازمان حفاظت محیط زیست منظور شده منافی با اختیارات و وظائف شرکت سهامی شیلات ایران نمیباشد.
ماده 9 - (اصلاحی 1375/9/25)- چنانچه مأموران سازمان و میرشکاران و یا صاحبان مزارع و باغها در حدود مجوزهای صادر شده نتوانند از دفع خسارت یا صدماتی که از ناحیه جانوران وحشی به افراد،مزارع و باغها وارد میشود جلوگیری به عمل آورند جبران خسارات وارد شده از محل درآمدهای حاصل از اجرای این قانون تأمین خواهد شد.همچنین سازمان میتواند جهت پیشگیری از این خسارت نسبت به محصور نمودن زیستگاههای حفاظت شده جانوران وحشی از محل درآمدهای مذکور اقدام نماید.
ماده 10 - (اصلاحی 1375/9/25)- هرکس مرتکب اعمال زیر شود به جزای نقدی از یکصد هزار(100/000)تا یک میلیون(1/000/000)ریال یا حبس از یک ماه تا شش ماه محکوم میشود:
الف‌شکار و صید جانوران وحشی عادی بدون پروانه.
ب‌شکار و صید بیش از میزان مندرج در پروانه و یا خلاف مقررات و خارج از محلهای مندرج در پروانه.
ج‌حمل،عرضه،فروش و صدور جانوران وحشی زنده یا کشته و اجزای آنها بدون کسب پروانه و یا مجوز از سازمان.
داز بین بردن رستنیها از جمله قطع درختان،خارزنی،بوتهکنی و تعلیف غیر مجاز در مناطق حفاظت شده و پناهگاههای حیات وحش و تجاوز و تخریب در این مناطق.
ماده 11 - (اصلاحی 1375/9/25)- هرکس مرتکب اعمال زیر شود به جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار(1/500/000)ریال تا سه میلیون(3/000/000)ریال یا حبس از 91 روز تا 6 ماه محکوم میشود:
الف‌شکار و صید در فصول و ساعات ممنوع مقرر.
ب‌مبادرت به شکار و صید در مناطق ممنوع و یا خلاف محدودیتها و ممنوعیت‌هایی که سازمان در حدود اختیارات قانونی خود تعیین و آگهی کرده است و شکار غیر مجاز در قرقهای اختصاصی.
ج‌شکار و صید با وسائل و از طرق غیر مجاز و یا شکار با استفاده از اسلحه دیگران.
دتخریب چشمه‌ها و آبشخور حیوانات در مناطق حفاظت شده و پناهگاههای حیات وحش.
هاقدام به صدور و ورود حیوانات وحشی موضوع ماده (7)این قانون به صورت غیر مجاز.
ماده 12 - (اصلاحی 1375/9/25)- هرکس مرتکب اعمال زیر شود به مجازات حبس از سه ماه تا سه سال و یا به جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار(1/500/000)ریال تا هجده میلیون(18/000/000)ریال محکوم میشود:
الف‌شکار و صید جانوران وحشی حمایت شده بدون داشتن پروانه ویژه.
ب‌شکار و صید در مناطق حفاظت شده و پناهگاههای حیات وحش بدون تحصیل پروانه ویژه و صید غیر مجاز در رودخانه‌های حفاظت‌شده.
ج‌از بین بردن رستنیها و تعلیف و تخریب در پارکهای ملی و آثار طبیعی ملی و هرگونه تجاوز و فعالیت غیر مجاز در اینگونه مناطق.
دآلوده نمودن آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و تالابهای حفاظت شده،چشمه‌ها و آبشخورها به موادی که باعث آلودگی آب و از بین رفتن آبزیان شود.
ماده 13 - (اصلاحی 1375/9/25)- هرکس مرتکب اعمال زیر شود به مجازات حبس از نود و یک روز تا سه سال یا جزای نقدی از یک میلیون و هشتصد هزار(1/800/000)ریال تا بیست میلیون(20/000/000)ریال و در صورت تکرار به هر دو مجازات محکوم میشود:
الف‌شکار جانوران وحشی کمیاب و در معرض خطر انقراض از قبیل جیبیر،گورخر،گوزن زرد ایرانی،یوزپلنگ،تمساح(کروکودیل)،هوبره و میش‌مرغ.
ب‌شکار در پارکهای ملی.
ج‌شکار،صید و یا کشتار جانوران وحشی با استفاده از سموم و مواد منفجره و امثال آن و شکار به صورت تعقیب با استفاده از وسیله نقلیه موتوری و همچنین کشتار آنان به طریق جرگه و محاصره دسته‌جمعی.
دمبادرت به اقداماتی که موجبات آلودگی آب دریای خزر و خلیج‌فارس و دریای عمان با مواد غیر نفتی را فراهم آورده و باعث مرگ‌ومیر آبزیان یا به خطر افتادن محیط زیست آنان شود.
هایجاد یا فراهم کردن مقدمات آتش‌سوزی در پارکهای ملی و آثار طبیعی ملی و مناطق حفاظت شده یا پناهگاههای حیات وحش بر اثر بیمبالاتی یا عدم رعایت مقررات محیط زیست و یا تخلف از نظامات دولتی.
تبصره 1- در صورت ایجاد آتش‌سوزی عمدی در پارکهای ملی و آثار طبیعی ملی، مرتکب به مجازات‌های مقرر در ماده (675)قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد.
تبصره 2- هرکس مبادرت به زنده‌گیری،شکار،خرید،فروش،حمل،نگهداری و صدور پرندگان شکاری از قبیل شاهین،بحری،بالابان و دلیجه کند علاوه بر محکومیت به حداکثر مجازات حبس مقرر در این ماده به جزای نقدی از یک میلیون و هشتصد هزار(1/800/000) ریال تا بیست میلیون(20/000/000)ریال محکوم خواهد شد.
ماده 14 - (اصلاحی 1375/9/25)- وسائل شکار و صید از قبیل تفنگ،فشنگ،نورافکن، دوربین چشمی،تور و قلاب ماهیگیری و سایر ادوات ارتکاب جرم که مرتکبان اعمال یاد شده بالا به همراه دارند و همچنین موتورسیکلت‌هایی که مرتکبان اعمال بالا به طور مستقیم برای شکار مورد استفاده قرار میدهند توسط سازمان توقیف و این وسائل تا خاتمه رسیدگی و صدور حکم قطعی زیر نظر سازمان به صورت امانی نگهداری شده و دادگاه پس از صدور حکم نسبت به اموال یاد شده تعیین تکلیف میکند.
ماده 15 - (اصلاحی 1353/10/30)- شروع به شکار جانوران وحشی بر خلاف مقررات این قانون قابل تعقیب و مجازات میباشد و مرتکب به حداقل مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
ماده 16 - (اصلاحی 1375/9/25)- در صورت تکرار جرائم پیش‌بینی شده در مواد 11 و 12 و 13 این قانون مرتکب به اشد مجازات محکوم خواهد شد.
ماده 17 - وجوه حاصله از جرائم مذکور در این قانون جزء درآمد دولت محسوب و به خزانه‌داری کل پرداخت میشود.
حیواناتی که بر خلاف مقررات این قانون شکار یا صید شده باشند متعلق به سازمان شکاربانی خواهند بود.
ماده 18 - در مورد جرائم مذکور در این قانون سازمان از حیث مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم بر حسب مورد شاکی یا مدعی خصوصی شناخته میشود.
ماده 19 - به موجب بند 1 ماده واحده قانون اصلاح قانون شکار و صید مصوب 1353/10/30 لغو شده است.
ماده 20 - در صورتی که گزارش مأمور سازمان بر خلاف واقع باشد مأمور مزبور به دو برابر کیفر جرمی که موضوع گزارش بوده محکوم خواهد شد.در مواردی که مأمور شکاربانی با اطلاع از وقوع جرائم مذکور در این قانون از جریان امر به مقام مسؤول گزارش ندهد بر حسب مورد به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
ماده 21 - هرگاه مأمورین سازمان خود مرتکب جرائم مندرج در این قانون شوند و یا در ارتکاب جرم مشارکت یا معاونت داشته باشند بر حسب مورد به حداکثر مجازات مقرر در این قانون محکوم خواهند شد.
ماده 22 - در مورد جرائم مذکور در این قانون هرگاه عمل ارتکابی طبق سایر قوانین مستلزم مجازات شدیدتری باشد مرتکب به مجازات اشد محکوم خواهد شد.
ماده 23 - سازمان برای حفظ نسل و بررسیهای علمی و پیشگیری از سرایت امراض عمومی و نظائر آن در موارد اقتضاء اقدام لازم به عمل خواهد آورد.
ماده 24 - (اصلاحی 1353/10/30)- در مواردی که بنا بر مقتضیات حفظ نسل و حمایت جانوران وحشی قطع اشجار و رستنیها ضرورت داشته باشد سازمان شکاربانی با موافقت سازمان جنگلبانی اقدام خواهد نمود.
ماده 25 - (اصلاحی 1353/10/30)- جنگلهایی را که تا تاریخ تصویب این قانون بهره‌برداری از آنها وسیله سازمان جنگلبانی به عمل میآید و یا با انعقاد قراردادهای لازم و طبق طرح‌های جنگلداری بهره‌برداری از آنها به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار شده است تا انقضاء مدت اجرای طرح نمیتوان به مناطق حفاظت شده یا پارک ملی اختصاص داد.
ماده 26 - (اصلاحی 1353/10/30)- سازمان جنگلبانی ایران موظف است قبل از واگذاری طرح‌های بهره‌برداری نظر سازمان را در مورد اجرای طرح‌های مزبور از لحاظ تعیین منطقه حفاظت شده یا پارک ملی خواستار شود ولی پس از اعلام نظر نمیتوان در محدوده جنگلی که طرح آن مورد توافق قرار گرفته مناطق حفاظت شده یا پارک ملی اعلام کرد.
ماده 27 - (اصلاحی 1353/10/30)- در مواردی که سازمان شکاربانی بخواهد جنگلهای قابل بهره‌برداری را به عنوان مناطق حفاظت شده و یا پارک ملی اعلام کند باید قبلا موافقت سازمان جنگلبانی را جلب نماید.
ماده 28 - (اصلاحی 1375/9/25)- آیین‌نامه‌های اجرای این قانون توسط سازمان تهیه و به تصویب هیأت وزیران میرسد.
آیین‌نامه‌های مزبور از جمله شامل موضوعات زیر خواهد بود:
الف(اصلاحی 1353/10/30)-تعاریف شکار و صید حیوانات حمایت شده و جانوران زیانکار و پارک ملی و منطقه حفاظت شده و قرق سلطنتی و قرق اختصاصی.
ب(اصلاحی 1353/10/30)-تعیین مقررات مربوط به پارک ملی و منطقه حفاظت شده و قرق اختصاصی.
پ(اصلاحی 1353/10/30)-تعیین مقررات منع یا محدودیت خریدوفروش و عرضه و نگاهداری جانوران وحشی و همچنین تکثیر و پرورش و واردات و صادرات آنها با همکاری سازمان‌های مربوط در حدود قوانین کشور.
ت‌تعیین نحوه همکاری وزارتخانه‌ها و سایر سازمان‌های وابسته به دولت با سازمان.
ث‌تعیین انواع پروانه‌های مذکور در ماده 7 این قانون و شرایط صدور آن.
ماده 29 - (اصلاحی 1353/10/30)- امور مربوط به صید در رودخانه‌هایی که به دریای خزر میریزد تا مسافتی از مصب هریک از رودخانه‌ها که به پیشنهاد شرکت سهامی شیلات ایران و تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست تعیین میگردد و همچنین امور مربوط به صید در آبهای خلیج‌فارس و دریای عمان و مرداب بندر پهلوی از شمول مقررات مربوط به صید آبزیان مندرج در این قانون مستثنی است.شرکت‌های شیلات ایران و شرکت سهامی شیلات جنوب وظائف مربوط را طبق قوانین و مقررات خود عهده‌دار خواهند بود.
ماده 30 - (الحاقی 1375/9/25)- وجوه حاصل از اجرای قانون شکار و صید غیر از درآمد ناشی از بهای پروانه‌های شکار و صید و ضرر و زیان که به موجب بند(الف)ماده (45)قانون وصول برخی از درآمدهای دولت هزینه خواهد شد به حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل واریز میشود.سازمان برنامه و بودجه موظف است همه ساله معادل هفتاد درصد(70%)آن را به طور جداگانه در بودجه سازمان منظور کند تا صرف حفاظت از حیات وحش،کنترل مناطق تحت نظارت سازمان و تأمین هزینه‌های مربوط به اجرای ماده (9)قانون شکار و صیدمصوب 1346- و اصلاحیه بعدی آن شود.
ماده 31 - این ماده قبل از اصلاح 1375/9/25 ماده 30 بوده است و به موجب بند 1 ماده واحده قانون اصلاح شکار و صید مصوب 1353/10/30 لغو شده است.
ماده 32 - (اصلاحی 1358/5/14 و 1375/9/25)- از تاریخ تصویب این قانون مستخدمین سازمان حفاظت محیط زیست از لحاظ استخدامی تابع قانون استخدام کشوری خواهند بود.
تبصره 1(اصلاحی 1358/5/14)- نحوه اجرای ضوابط قانون استخدام کشوری و تبدیل وضع استخدام فعلی مستخدمین سازمان حفاظت محیط زیست با قانون استخدام کشوری و ترتیب احتساب سوابق خدمت آنان از لحاظ بازنشستگی و وظیفه و همچنین نحوه محاسبه و واریز کسور بازنشستگی گذشته آنان طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و پس از تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور به تصویب هیأت وزیران میرسد.
تبصره 2(اصلاحی 1353/10/30)- سازمان بیمه‌های اجتماعی موظف است کلیه وجوهی را که بابت 3/5 درصد حق بیمه کارکنان فعلی سازمان حفاظت محیط زیست بابت اشتغال در سازمان مزبور یا سازمان شکاربانی و نظارت بر صید سابق دریافت داشته است به صندوق بازنشستگی کشوری واریز کند.مستمری کارکنان یا وارث آنها که به وسیله سازمان بیمه‌های اجتماعی پرداخت میگردد کماکان توسط سازمان مذکور پرداخت خواهد شد.
2(1)