آیین‌نامه اجرائی«قانون مجازات اشتغال به حرفه کاریابی و مشاوره شغلی بدون داشتن پروانه کار مصوب 1380»
(مصوب 1387/10/1 وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک هیأت وزیران و تأیید مورخ رئیس جمهور1387/12/7)فصل اول کلیات و تعاریف
الف‌مؤسسه کاریابی:مؤسسات مشاوره شغلی و کاریابی غیر دولتی(خصوصی و تعاونی)که توسط اشخاص صالح برای راهنمایی و مشاوره شغلی به جویندگان کار و کارفرمایان،شناسایی فرصتهای شغلی در داخل و خارج از کشور و انجام خدمات مورد نیاز تحکیمکننده روابط سه جانبه کارگر،کارفرما و دولت تأسیس شده و یا خواهند شد و به دو دسته عمومی و تخصصی تقسیم میشوند.
ب‌مؤسسه کاریابی عمومی:مؤسساتی که حوزه فعالیتشان به تأمین نیرو و ارائه خدمات مشاوره عمومی برای کارجویان و کارفرمایان اختصاص مییابد.
پ‌مؤسسه کاریابی تخصصی:مؤسساتی که حوزه فعالیتشان به یکی از بخشهای تخصصی کشاورزی،صنعت و معدن و ساختمان و جز اینها مربوط میشود که در صورت افزایش تقاضای نیروی کار متخصص و دارای مهارت به سایر بخشهای تخصصی قابل تسری است.
ت‌مشاور:فردی که مسؤولیت ارائه مشاوره شغلی بر اساس فنون علمی مشاوره به جویندگان کار و کارفرمایان را با توجه به وضعیت بازار کار و حوزه فعالیت مؤسسه بر عهده دارد.
ثکاریاب:فردی که انجام امور مربوط به شناسایی فرصتهای شغلی،کارفرمایان موجود در حوزه جغرافیایی و نوع فعالیتها را به منظور جذب فرصتهای شغلی بر عهده دارد.
جکارفرما:فردی که برای انجام فعالیتهای شغلی خود حداقل یک نفر مزدبگیر و یا حقوق‌بگیر در استخدام داشته باشد.
چکارجو:فردی که آمادگی برای کار داشته و اقدامات مشخصی را به منظور جستجوی اشتغال مزدبگیری یا خود اشتغالی به عمل آورده باشد.
ح‌دفتر کاریابی مرکزی:محل معینی که از طرف مدیر مؤسسه کاریابی به عنوان مرکز اصلی فعالیت کاریابی در نظر گرفته میشود و فعالیت کاریابی در آن به صورت متمرکز و مستقل انجام میگیرد و میتواند با رعایت ضوابط مندرج در ماده (12)این آیین‌نامه نسبت به ایجاد شعبه یا نمایندگی در داخل یا خارج از کشور اقدام نماید.
خ‌شبکه ملی بازار کار:سامانه واحد الکترونیکی که وزارت با هدف به هنگام‌سازی ثبت اطلاعات بازار کار در ارتباط با کارجویان و کارفرمایان و نیز ایجاد نظام مبادله اطلاعات بین دستگاههای اجرائی و بخش غیر دولتی در زمینه فرصتهای شغلی و نیروی کار راه‌اندازی نماید.
دانجمن:انجمن صنفی کارفرمایی مؤسسات کاریابی و مشاوره شغلی غیر دولتی که بر اساس ضوابط و مقررات این آیین‌نامه و ماده (131)قانون کار تشکیل میگردد.
ذکانون:متشکل از انجمنهای صنفی مؤسسات کاریابی غیر دولتی سراسر کشور که در اداره کل تشکلهای کارگری و کارفرمایی وزارت به ثبت رسیده است.
روزارت:وزارت کار و امور اجتماعی.
زاداره کل استان:اداره کل کار و امور اجتماعی استان مربوط.
ژقانون:قانون مجازات اشتغال به حرفه کاریابی و مشاوره شغلی بدون داشتن پروانه کار مصوب 1380.
س‌هیأت مرکزی:هیأت موضوع ماده (7)این آیین‌نامه.
ش‌هیأت استانی:هیأت موضوع ماده (9)این آیین‌نامه.
ص‌خدمات مشاور عمومی:راهنمایی و مشاوره شغلی به جویندگان کار و تأمین نیروی کار کارفرمایان در مشاغل عمومی.
ض‌خدمات مشاوره تخصصی:راهنمایی و مشاوره شغلی به جویندگان کار و تأمین نیروی کار کارفرمایان در رشته‌های شغلی.
طخدمات مشاوره حقوقی:ارائه مشاوره به جویندگان کار و کارفرمایان در زمینه حقوق کار مانند روابط کار،بازرسی کار و طبقه‌بندی مشاغل.
الف‌مدیرکل دفتر هدایت نیروی کار و کاریابیهای وزارت(رئیس).
ب‌معاون فنی و آموزشی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور.
پ‌نماینده کانون.
ت‌مدیرکل تنظیم روابط کار وزارت.
ث‌مدیرکل فعالیتهای اقتصادی وزارت امور خارجه(ویژه کاریابیهای خارجی).
ج‌نماینده بنیاد شهید و امور ایثارگران.
چ‌مدیرکل وزارتخانه‌ها و سازمانهای مستقل مرکزی حسب مورد.
تبصره 1- رئیس هیأت مرکزی میتواند دو نفر از صاحبنظران را بنا به مورد(بدون حق رأی)به جلسه دعوت نماید.
تبصره 2- احکام اعضاء توسط وزیر کار و امور اجتماعی صادر میگردد.
تبصره 3- جلسات با حضور دوسوم اعضاء،رسمی و رأی اکثریت حاضرین ملاک است.
الف‌تهیه برنامه‌های سالانه و پنج ساله توسعه کمی و کیفی مؤسسات کاریابیها.
ب‌تهیه شاخصهای ارزیابی عملکرد مؤسسات کاریابی.
پ‌بررسی سایر امور قابل واگذاری به مؤسسات کاریابی.
ت‌تعیین ضوابط و شرایط مربوط به مکان،امکانات و تجهیزات و کارکنان مورد نیاز مؤسسات کاریابی.
ث‌نظارت بر عملکرد هیأتهای استانی.
ج‌تجدید نظر در آراء صادره از سوی هیأتهای استانی.
چ‌تایید نهایی درخواست متقاضیان ایجاد مؤسسات کاریابی خارجی.
الف‌مدیرکل کار و امور اجتماعی استان(رئیس).
ت‌مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای استان.
ث‌نماینده انجمن.
ج‌مدیرکل صنایع و معادن استان.
چ‌مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی معاونت برنامه‌ریزی استانداری .
تبصره 1- در صورت عدم تأسیس انجمن استانی،مدیرکل کار و امور اجتماعی استان یک نفر نماینده از بین کاریابیهای فعال استان معرفی خواهد نمود.
تبصره 2- رئیس هیأت میتواند از نمایندگان دستگاههای ذی ربط(حسب مورد)به منظور بررسی درخواست اشخاص متقاضی ایجاد کاریابی تخصصی بدون حق رأی دعوت به عمل آورد.
تبصره 3- احکام اعضاء توسط مدیرکل استان و حکم رئیس هیأت توسط معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت صادر میگردد.
تبصره 4- جلسات با حضور دوسوم اعضاء،رسمی و رأی اکثریت حاضرین ملاک است.
الف‌بررسی و تأیید صلاحیت فردی و حرفه‌ای اشخاص متقاضی ایجاد مؤسسه کاریابی داخلی در چارچوب این آیین‌نامه و ضوابط و شرایط ابلاغی هیأت مرکزی.
ب‌رسیدگی به موارد تخلف مؤسسات کاریابی.
پ‌ارزیابی عملکرد مؤسسات کاریابی در چارچوب این آیین‌نامه و ضوابط ابلاغی هیأت مرکزی.
ث‌اعلام نظر در مورد درخواست ایجاد دفتر نمایندگی کاریابی.
ج‌تعیین شاخصهای ظرفیت ایجاد مؤسسات کاریابی در هر شهرستان در چارچوب دستورالعمل ابلاغی هیأت مرکزی.
چ‌تعیین گرایشهای تخصصی و رتبه مؤسسات کاریابی در چارچوب ضوابط و شرایط ابلاغی هیأت مرکزی.
الف‌اخذ اطلاعات و آمار عملکرد ماهانه مؤسسات کاریابی و ارسال به مرکز آمار و اطلاعات بازار کار وزارت.
ب‌نظارت بر درج آگهی نیازمندیهای بازار کار در جراید،رسانه‌های جمعی و سایتهای اینترنتی.
پ‌انجام نظارت و بازرسیهای مستمر از مؤسسات کاریابی.
ت‌ارسال منظم گزارش وضعیت کاریابیها به دفتر هدایت نیروی کار و کاریابیها.
ث‌اخذ درخواست متقاضیان ایجاد مؤسسه کاریابی و بررسی اولیه صلاحیت فردی و حرفه‌ای آنان جهت ارائه به هیأت استانی.
ج‌شناسایی مؤسسات کاریابی غیر مجاز و اعلام جرم علیه ایشان در مراجع ذی صلاح و پیگیری آن به منظور جلوگیری از ادامه فعالیت آنان مطابق قانون.
چ‌تعیین تکلیف کارجویان ثبت‌نام‌شده در مؤسسات کاریابی که مجوز آنها لغو گردیده و یا تمدید نشده است.
ح‌برگزاری دوره آموزشی توجیهی(کوتاه مدت)برای مدیر و کارکنان مؤسسه کاریابی قبل از شروع فعالیت.
الف‌موافقت مدیرکل کار و امور اجتماعی استان مقصد پس از اخذ نظر هیأت استانی.
ب‌اتصال به شبکه ملی بازار کار بین دفتر نمایندگی و دفتر مرکزی کاریابی.
پ‌معرفی افراد واجد شرایط نمایندگی.
تبصره- هرگونه تغییر و تحول در مکان و مشخصات کاریابی با هماهنگی اداره کل استان خواهد بود.
تبصره 1- وزارت میتواند در صورت توانایی مؤسسات کاریابی،تعداد کشورهای هدف اختصاصی به مؤسسات کاریابی را افزایش دهد.
تبصره 2- در صورت عقد تفاهم‌نامه توسط دولت جمهوری اسلامی ایران با کشور هدف، مؤسسات کاریابی بنا به تشخیص وزارت میتوانند نسبت به اعزام نیروی کار به خارج از کشور اقدام نمایند.
فصل دوم‌ضوابط تشکیل مؤسسات کاریابی
الف‌تابعیت جمهوری اسلامی ایران و تدین به یکی از ادیان رسمی کشور.
ب‌داشتن حداقل سن(30)سال تمام.
پ‌نداشتن سابقه کیفری مؤثر به تأیید مراجع ذی صلاح.
ت‌دارا بودن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی ترجیحا در یکی از رشته‌های مدیریت، علوم اجتماعی،علوم تربیتی،حقوق،علوم اقتصادی و روانشناسی.
تبصره- متقاضیان ایجاد مؤسسه کاریابی تخصصی،علاوه بر داشتن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی در رشته‌های مرتبط با حوزه فعالیت،لازم است با قوانین و مقررات حوزه تخصصی آشنا باشند.
ث‌دارا بودن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم(برای آقایان).
ج‌ارائه گواهی طی دوره آموزش آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به بازار کار و کاریابی از مؤسسات آموزشی معتبر.
چ‌داشتن سابقه و تجربه کاری در زمینه فعالیت کسب و کار حداقل به مدت پنج سال.
ح‌اشخاص حقوقی متقاضی فعالیت در چارچوب این آیین‌نامه باید موضوع فعالیت را در اساسنامه خود ثبت نمایند.
خ‌داشتن تسلط به یکی از زبانهای خارجی معتبر دنیا متناسب با زبانهای کشورهای هدف برای کاریابیهای خارجی.
تبصره- متقاضیان ایجاد مؤسسه کاریابی داخلی تخصصی علاوه بر داشتن کارکنان مورد اشاره در ماده (15)موظف به استخدام حداقل یک نفر کارشناس جهت انجام مشاوره تخصصی به کارجویان و کارفرمایان در حوزه مربوط میباشند.
فصل سوم‌حدود اختیارات و وظائف مؤسسات کاریابی
الف‌شناخت بازار کار داخلی(ویژه مؤسسات کاریابی داخلی)و شناخت بازار کار خارجی (ویژه مؤسسات کاریابی خارجی).
ب‌ثبت‌نام از کارجو.
پ‌شناسایی فرصتهای شغلی داخل در محدوده استقرار فعالیت مؤسسه کاریابی.
ت‌ارائه خدمات مشاوره و راهنمایی شغلی به جویندگان کار و کارفرمایان.
ث‌معرفی و به کار گماری کارجویان واجد شرایط در واحدهای پذیرنده.
ج‌تهیه گزارشهای تخصصی دوره‌ای مربوط به بازار کار محدوده فعالیت مؤسسه کاریابی و ارایه آن به مراجع ذی ربط.
چ‌راهنمایی و معرفی جویندگان کار فاقد مهارت به مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای به منظور فراگرفتن مهارتهای مورد نیاز بازار کار با هماهنگی اداره کل استان.
ح‌ورود اطلاعات بازار کار به شبکه ملی بازار کار به صورت به هنگام و بهره‌برداری از اطلاعات آن.
خ‌ارسال به موقع اطلاعات و آمار عملکرد ماهانه به اداره کل استان بر اساس ضوابط وزارت.
دحفظ و نگهداری اطلاعات شغلی و هویتی جویندگان.
ذاستفاده از شبکه ملی سراسری بازار کار.
رهماهنگی با سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به منظور توسعه دوره‌های آموزشی مهارت متناسب با نیازهای داخلی و خارجی.
ژمبادله اطلاعات با سایر مؤسسات کاریابی به منظور تأمین نیروی کار مناسب کارفرمایان.
س‌ارسال نسخه‌ای از قرارداد منعقده با کارجو و کارفرمای خارجی به اداره کل استان.
تبصره 1- در صورت عدم تعیین حق‌الزحمه موضوع این ماده در موعد مقرر در این ماده ، ملاک همان حق الزحمه سال قبل خواهد بود.
تبصره 2- مؤسسات کاریابی مجاز به دریافت وجه ثبت‌نام از کارجویانی که خود رأسا اقدام به ثبت‌نام در شبکه ملی بازار کار نمایند نمیباشند.در صورت بهکارگماری این قبیل کارجویان حق ثبت‌نام توسط وزارت به مؤسسات کاریابی پرداخت خواهد شد.
تبصره 1- در صورت انصراف کارجو بعد از ثبت‌نام،وجه دریافت‌شده بابت ثبت‌نام مسترد نمیگردد.
تبصره 2- در صورت تمایل کارجو به استفاده از خدمات رفاهی در کشور هدف،نظیر اسکان،ایاب و ذهاب و غیره،هزینه‌ها طی قرارداد جداگانه‌ای بر اساس توافق دو طرف محاسبه و از سوی کارجو به مؤسسه کاریابی پرداخت میگردد.
تبصره 3- در صورت انصراف کارجو از زمان تشکیل پرونده تا زمان صدور روادید،مشروط به اینکه انصراف ناشی از تعلل مؤسسه کاریابی در انجام وظائف محوله نباشد کارجو موظف است ده درصد(10%)و در صورت انصراف پس از دریافت روادید،یکسوم از حداقل حقوق دریافتی در کشور هدف را به مؤسسه کاریابی بپردازد.
تبصره- میزان تضمین اخذشده از کارجو نباید بیشتر از یک برابر حداقل حقوق اعلام شده از سوی شورای عالی کار و برای مؤسسه کاریابی خارجی بر اساس حداقل حقوق تعیین شده توسط کشور هدف باشد.
فصل چهارم‌نظام نظارتی و کنترلی
تبصره- عدم حضور مدیر مؤسسه کاریابی مانع از رسیدگی نخواهد شد.
الف‌افشای هرگونه اطلاعات مربوط به کارجو به غیر از نام و نام خانوادگی،سن،جنس، سوابق تحصیلی،مهارتی و شغلی.
ب‌انتشار و تبلیغ هرگونه آگهی اغواکننده با هدف سوء استفاده از جویندگان کار.
پ‌ارائه هرگونه اطلاعات و آمار غیر واقعی به مراجع ذی ربط.
ت‌فقدان عملکرد و غیر فعال بودن مؤسسه کاریابی.
ث‌عدم رعایت تعرفه‌های اعلام‌شده در خصوص دریافت حق الزحمه.
ج‌اخذ تضمین غیر از موارد احصاءشده در ماده (29)این آیین‌نامه.
چ‌اعمال تبعیض در معرفی جویندگان کار واجد شرایط با تخصص و سوابق مشابه به واحدهای پذیرنده نیروی کار.
ح‌اشتغال به فعالیت دیگری به غیر از امر کاریابی در محل مؤسسه کاریابی.
خ‌عدم ارائه راهنمایی و مشاوره شغلی به جویندگان کار و کارفرمایان.
دعدم نصب تابلو،مجوز و منشور راهنمای استفاده از خدمات کاریابی در مؤسسه کاریابی.
ذعدم ارائه به موقع آمار و اطلاعات درخواستی به مراجع ذی صلاح.
رعدم رعایت قوانین کار و تأمین اجتماعی.
زهرگونه محکومیت کیفری مؤثر که منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی گردد.
ژمعرفی کارجو به کارفرمایان بدون توجه به شرایط اعلام‌شده از سوی طرفین.
تبصره- اداره کل استان موظف است موضوع لغو مجوز مؤسسه کاریابی متخلف را به طور مشروح به کلیه استانها اعلام نماید تا در سایر استانها از قبول درخواست مجدد آن خودداری شود.موضوع لغو مجوز مؤسسه کاریابی توسط اداره کل استان مربوط،از طریق جراید و یا به طرق مقتضی جهت آگاهی عمومی اعلام میشود.
فصل پنجم‌ضوابط انتخابات و معرفی مؤسسات کاریابی نمونه
این تصویب‌نامه در تاریخ 1387/12/7 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
2(3)