آیین‌نامه اجرائی«قانون فعالیت احزاب،جمعیتها،انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی و اقلیتهای دینی مصوب 1360/6/7»
مصوب 1361/3/30 هیأت وزیران با اصلاحات بعدی
فصل اول‌تشکیل گروهها
ماده 1 - در این آیین‌نامه به جای احزاب،سازمانها و جمعیتها و انجمنهای سیاسی کلمه گروهها یا گروه به کار برده میشود.
ماده 2 - تأسیسکنندگان گروه(هیأت مؤسس)اشخاص حقیقی هستند که دارای شرایط زیر میباشند:
الف‌نداشتن سوابق سوء مندرج در ماده (7)قانون احزاب؛
ب‌داشتن حداقل 25 سال تمام؛
ج‌التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛
دتابعیت ایران؛
هنداشتن سوء پیشینه کیفری و عدم محرومیت از حقوق اجتماعی.
تبصره 1- حداقل تعداد اعضاء هیأت مؤسس و یا رهبری 3 نفر میباشد.
ماده 3 - متقاضیان تشکیل گروه باید این مدارک را در تهران و شهرستانها به فرمانداری محل تسلیم نمایند و رسید دریافت دارند:
الف‌برگ درخواست طبق فرم وزارت کشور در 5 نسخه؛
ب‌برگ مشخصات هیأت رهبری و اجرائی؛
ج‌مرامنامه،اساسنامه و آیین‌نامه انضباطیمالی گروه در 2 نسخه؛
دفتوکپی مصدق شناسنامه اعضاء هیأت مؤسس،رهبری و اجرائی هریک در 4 برگ؛
هگواهی عدم سوء پیشینه برای هریک از اعضاء هیأتهای مؤسس،رهبری و اجرائی؛
وعکس جدید تمام رخ 4x6 شش قطعه.
تبصره 1- هیأت رهبری به مجموعه افرادی اطلاق میشود که تعیین خطیمشی کلی گروه به عهده آنها میباشد.
هیأت مؤسس به افرادی گفته میشود که تأسیس گروه به عهده آنها است.
هیأت اجرائی به مجموعه افرادی اطلاق میشود که اجرای تصمیمات متخذه در هیأت رهبری و سایر کارهای اجرائی گروه را به عهده دارند.
تبصره 2- مرامنامه گروه باید مبین این نکات باشد:
الف‌آرمانها،نوع بینش نسبت به ادیان رسمی،مسائل فرهنگی،اقتصادی،سیاسی، اجتماعی،نظامی،اداری،قضائی و نظام قانونگذاری؛
ب‌هدف از تشکیل گروه؛
ج‌خطمشی که برای رسیدن به هدف انتخاب میشود.
تبصره 3- اساسنامه باید حاوی این نکات باشد:
الف‌نوع تشکیلات؛
ب‌ارکان تشکیلات و تعریف و شرح وظائف و نحوه فعالیت و حدود اختیارات و مسؤولیت هر رکن؛
ج‌نحوه تصویب مرامنامه و اساسنامه و تغییر یا تجدید نظر در آنها؛
دنحوه تصویب آیین‌نامه‌های اجرائی و دستورالعملها؛
هنحوه تعیین هیأت رهبری و مسؤولین اجرائی؛
ومنابع مالی؛
زشرایط عضویت؛
ح‌نحوه انحلال.
تبصره 4- تشخیص صلاحیت مسؤولین ارکان به عهده کمیسیون ماده (10)میباشد.
ماده 4 - تقاضای تشکیل دفاتر فرعی در هر شهرستان باید به فرمانداری محل تسلیم شود. فرمانداری با در نظر گرفتن مسائل امنیتی،سیاسی و اجتماعی محل نسبت به درخواست واصله اظهار نظر مینماید و نتیجه را به استانداری ارسال و استاندار ضمن اظهار نظر صریح مراتب را جهت اتخاذ تصمیم به وزارت کشور اعلام میکند.
تبصره 1- محل انبار،چاپخانه،تشکیل کلاس و نمایشگاه‌ها و کتابخانه و نظائر آن مشمول ماده فوق میگردد.
تبصره 2- گروهها به جز محل‌های مذکور در ماده 4 و تبصره 1 ماده 4 دفاتر خود،در جای دیگر بدون اطلاع و اجازه وزارت کشور حق فعالیت ندارند.در صورت مشاهده تحت تعقیب قانونی قرار میگیرند.
ماده 5 - هرگونه تغییر در اساسنامه و مرامنامه باید لا اقل یک هفته قبل از اینکه به موقع اجراء گذاشته شود از طریق فرمانداری مربوط به اطلاع وزارت کشور برسد.
تبصره 1- اساسنامه و مرامنامه و تغییرات آن پس از تأیید کمیسیون ماده (10)با هزینه گروه باید در روزنامه رسمی کشور جمهوری اسلامی چاپ شود.
تبصره 2- اساسنامه و مرامنامه تغییر یافته پس از چاپ در روزنامه رسمی کشور جمهوری اسلامی ایران رسمیت یافته و قابل اجراء میباشد.
ماده 6 - هرگونه تغییر در هیأت رهبری و کادر اجرائی باید کتبا طی نامه رسمی و ممهور به مهر گروه ظرف یک هفته به فرمانداری محل اطلاع داده شود.
تبصره- اعضاء هیأت رهبری یا اجرائی جدید باید با در دست داشتن معرفینامه رسمی از گروه مربوطه شخصا در فرمانداری محل حضور یافته و برگ مشخصات مربوط به خود را تکمیل نمایند.
ماده 7 - کلیه کارهای مقدماتی لازم برای تصمیم‌گیری کمیسیون ماده 10(دریافت تقاضا تکمیل فرمهای مربوطه،تحقیقات لازم و نظائر آن)به عهده وزارت کشور میباشد.
ماده 8 - پس از تسلیم کلیه مدارک مذکور در قانون،توسط متقاضی،وزارت کشور ظرف مدت یک ماه تحقیقات لازم پیرامون هیأت مؤسس و سایر مسؤولین را انجام داده و پرونده تنظیم شده را به کمیسیون ماده (10)احاله و شماره ردیف مربوطه را به متقاضی خواهد داد.
فصل دومکمیسیون ماده 10 قانون احزاب
ماده 9 - محل تشکیل جلسات کمیسیون در وزارت کشور میباشد.
ماده 10 - (اصلاحی 1378/12/18)- کمیسیون با حضور حداقل 4 نفر از اعضاء خود رسمیت پیدا میکند.
ماده 11 - (اصلاحی 1378/9/7)- وزیر کشور فردی را به عنوان دبیر کمیسیون انتخاب میکند.
ماده 12 - افراد مورد نیاز برای دبیرخانه کمیسیون از طرف وزارت کشور در اختیار کمیسیون قرار داده میشود.
تبصره- اعتبار لازم برای تأمین هزینه‌های کمیسیون در برنامه سیاسی و اجتماعی بودجه وزارت کشور منظور میگردد.
ماده 13 - اداره جلسات کمیسیون به عهده نماینده وزارت کشور میباشد.
ماده 14 - کلیه مکاتبات و یا دعوتنامه‌ها با امضاء دبیر انجام میگیرد.
ماده 15 - مسؤولیت برنامه‌ریزی و تنظیم جلسات و دعوت از سایر اعضاء کمیسیون به عهده دبیر کمیسیون میباشد.
ماده 16 - کمیسیون به منظور مشورت میتواند از نمایندگان سایر دستگاه‌ها و افراد صاحب‌نظر دعوت به عمل آورد.
تبصره 1- کسانی که به منظور مشاوره دعوت میشوند حق رأی ندارند.
ماده 17 - دعوت از سازمانها و یا افراد صاحب‌نظر میتواند به پیشنهاد هریک از اعضاء کمیسیون و موافقت دو نفر دیگر از اعضاء صورت گیرد.
ماده 18 - مصوبات کمیسیون با حداقل 3 رأی معتبر و قابل اجراء خواهد بود.
ماده 19 - اتخاذ تصمیم در مورد صدور و یا عدم صدور پروانه متقاضیان تشکیل گروه به عهده کمیسیون میباشد که پس از ارائه پرونده کامل که حاوی نظریه وزارت کشور باشد انجام خواهد شد.
ماده 20 - کمیسیون موظف است تاریخ شروع رسیدگی به هر پرونده را به وزارت کشور و متقاضی اعلام دارد.
ماده 21 - کمیسیون ماده (10)رسیدگی به تخلفات گروهها را خارج از نوبت قرار میدهد.
ماده 22 - توقیف پروانه گروه کتبا به گروه ابلاغ و در روزنامه‌های کثیر الانتشار آگهی میشود.
ماده 23 - کمیسیون مکلف است قبل از طرح هر پرونده نتیجه رسیدگی به پرونده نوبت قبل را اعلام دارد.
ماده 24 - تدوین هر نوع روش کار یا نظامنامه داخلی و هرگونه تغییر در آنها با توافق اکثریت مطلق اعضاء کمیسیون مورد تصویب قرار میگیرد.
ماده 25 - هریک از اعضاء کمیسیون در صورتی که استعفاء دهد مکلف است تا تعیین جانشین در جلسات کمیسیون کما فی السابق شرکت کند.
ماده 26 - حداکثر یک ماه قبل از خاتمه دوره نمایندگی اعضاء کمیسیون وزارت کشور مراتب را جهت تعیین نمایندگان جدید به مراجع مربوط اعلام میکند.
ماده 27 - پس از تصویب آیین‌نامه اجرائی کمیسیون در اولین جلسه رسمی خود روش کار و نظامنامه داخلی خود را تنظیم و تصویب مینماید.
فصل سوم‌راهپیماییها و تشکیل اجتماعات در میادین و پارکهای عمومی
ماده 28 - برای تشکیل اجتماعات و سخنرانیها در میادین و پارکهای عمومی باید طبق ماده (6)قانون احزاب،مجوز کتبی از وزارت کشور دریافت شود.
ماده 29 - به منظور اعمال نظارت مقرر در ماده (10)قانون احزاب،گروهها موظفند هرگونه اجتماعی را که به عنوان فعالیت گروهی تشکیل میدهند از طریق فرمانداریهای مربوط با وزارت کشور به اطلاع کمیسیون ماده (10)برسانند.
ماده 30 - تقاضای برگزاری راهپیمایی و اجتماعات باید یک هفته قبل از انجام راهپیمایی کتبا و حضورا توسط نماینده رسمی و معرفی شده گروه،به وزارت کشور تسلیم شود.
تبصره- رعایت مهلت مقرر در این ماده نسبت به راهپیماییها و اجتماعاتی که به مناسبتهای غیر قابل پیش‌بینی تقاضا میشود ضروری نیست و تشخیص موضوع با وزارت کشور است.
ماده 31 - گروه موظف است برای انجام راهپیمایی یا تشکیل اجتماعات تعهدی مبنی بر عدم حمل سلاح و عدم اخلال نسبت به مبانی اسلام و امنیت به وزارت کشور تسلیم نماید.
ماده 32 - گروه موظف است قبل از انجام راهپیمایی یا تشکیل اجتماعات در موقع تسلیم درخواست خود،موارد زیر را دقیقا مشخص نماید و مدارک لازم را ارائه دهد:
الف‌موضوع راهپیمایی یا اجتماع و هدف از برگزاری آن؛
ب‌تاریخ برگزاری و ساعات آغاز و پایان آن؛
ج‌مسیر راهپیمایی و ابتداء و انتهای آن؛
دمحل سخنرانی و قرائت قطعنامه؛
همشخصات کامل مسؤولین اجرائی و انتظامی مراسم با معرفینامه کتبی از گروه مربوطه؛
وسخنرانان و موضوع سخنرانی؛
زشعارهای راهپیمایی؛
خیک نسخه از قطعنامه تهیه شد؛
حیک نسخه از طرح و شیوه انتظامات داخلی راهپیمایی.
ماده 33 - هرگونه تغییر در مراسم باید حداقل سه روز قبل از برگزاری مراسم به اطلاع وزارت کشور برسد و با موافقت قبلی و کتبی وزارت کشور صورت گیرد.
ماده 34 - مسؤول انتظامات داخلی باید پس از خاتمه مراسم اعم از راهپیمایی یا سخنرانی گزارشی از مراسم به ضمیمه نوار سخنرانیها به وزارت کشور تسلیم نماید.
ماده 35 - (اصلاحی 1379/4/8)- صدور اجازه کتبی تشکیل اجتماعات به عهده وزارت کشور است و برگزاری راهپیمایی منوط به اطلاع وزارت کشور و عدم حمل سلاح و تشخیص کمیسیون ماده (10)قانون مبنی بر مخل نبودن انجام راهپیمایی به مبانی اسلام میباشد.
تبصره- کلیه موارد تذکر داده شده در اجازه‌نامه وزارت کشور لازم‌الاجراء میباشد.
ماده 36 - در شهرستانها فرمانداری محل مدارک لازم جهت برگزاری راهپیمایی یا سخنرانی یا تشکیل اجتماعات را دریافت کرده و همراه اظهار نظر خود به استانداری مربوطه ارسال مینماید و استانداری به نوبه خود آن را با اظهار نظر صریح به منظور اتخاذ تصمیم نهایی به وزارت کشور منعکس مینماید.
فصل چهارم‌اقلیتهای دینی
ماده 37 - متقاضیان تشکیل انجمن اقلیتهای دینی موضوع اصل 13 قانون اساسی باید همگی از اعضاء یک اقلیت شناخته شده باشند.
ماده 38 - در مرامنامه تشکیل انجمن باید اهداف کاملا مشخص و دربرگیرنده حل مشکلات و مسائل دینی،فرهنگی،اجتماعی و رفاهی ویژه آن اقلیت باشد.
تبصره 1- مسائل دینی شامل موارد زیر میباشد:
الف‌برگزاری مراسم مذهبی عادی؛
ب‌برگزاری جشنها و اعیاد و مراسم سوگواری مذهبی؛
ج‌برگزاری سخنرانیها و یا سمینارهای تبلیغی؛
دنشر کتب و مقالات و مجلات مذهبی؛
هدعوت از مبلغین مذهبی سایر کشورها؛
وتعمیر معابد و امکنه مقدسه.
تبصره 2- بررسی مسائل فرهنگی شامل موارد زیر میباشد:
الف‌نشر زبان خاص مربوط به خود از طریق تشکیل کلاسهای خصوصی و نشریه؛
ب‌ایجاد مدارس و سایر مؤسسات فرهنگی مانند چاپخانه،زبانکده و هنرکده.
تبصره 3- بررسی مسائل اجتماعی شامل موارد زیر میباشد:
الف‌ایجاد صندوق و مؤسسات خیریه؛
ب‌ایجاد مراکز درمانی؛
ج‌ایجاد تعاونیهای تولید و توزیع؛
دایجاد مهد کودک و مراکز نگهداری سالمندان؛
هایجاد باشگاه‌های ورزشی و تفریحات سالم؛
وبرگزاری مراسم و اعیاد قومی؛
زانجام گردشهای علمی،تفریحی و مذهبی.
ماده 39 - کلیه موارد مطرح شده در ماده 38 و تبصره‌های ذیل آن نباید ناقض قوانین و مقررات مملکتی باشد و تشخیص انطباق یا عدم آن به عهده کمیسیون ماده (10)قانون احزاب میباشد.
ماده 40 - اساسنامه انجمن اقلیتهای دینی علاوه بر شرایط قید شده در تبصره 3 ماده (3) آیین‌نامه اجرائی قانون احزاب باید دربرگیرنده نکات زیر باشد:
الف‌رابطه انجمن با سایر اقلیتهای دینی؛
ب‌رابطه انجمن با گروهها و احزاب سیاسی کشور؛
ج‌رابطه انجمن با همکیشان سایر کشورها؛
درابطه انجمن با همکیشان خارجی مقیم ایران؛
هرابطه انجمن با همکیشان ایرانی مقیم خارج.
ماده 41 - انجمنهای مذاهب مختلف یا اقلیت میتوانند تشکیل یک انجمن مشترک دهند.
2(3)