آیین‌نامه ماده 299 قانون امور حسبی
مصوّب 1322 وزیر دادگستری
ماده 1 - در موقعی که از طرف ورثه یا موصی له یا وصی بر اموال درخواست شود ملکی که در دفتر املاک به نام مورث ثبت شده است به نام ورثه یا موصی له یا به عنوان وصیّت ثبت گردد به ترتیبی که در مواد بعد مذکور است رفتار خواهد شد.
ماده 2 - هرگاه در ورقه انحصار وراثت که به اداره ثبت اسناد و املاک داده میشود عده ورثه و سهام هریک از آنها معیّن شده و وصیّت‌نامه نیز که مطابق قانون امور حسبی بتوان به آن ترتیب اثر داد به اداره ثبت تسلیم نشده و قبلا هم وصیّتی ثبت نشده باشد حصّه هریک از ورثه از ملک به طریقی که در تصدیق انحصار وراثت معیّن شده یا بین ورثه مذکور در تصدیق انحصار وراثت توافق حاصل شده باشد ثبت میشود.
ماده 3 - اگر کسی به عنوان ادعای وراثت یا به عنوان اعتراض بر تصدیق انحصار وراثت در دادگاه اقامه دعوی کرده باشد باید قبل از آن که ملک به نام ورثه ثبت شود تصدیقی از دادگاه حاکی از اقامه دعوی گرفته به اداره ثبت تسلیم نماید.
در این صورت ثبت ملک به نام ورثه تا معلوم شدن نتیجه نهائی ادعا توقیف خواهد شد.
ماده 4 - در موقعی که دادستان بر طبق ماده 367 قانون امور حسبی بر تصدیق انحصار وراثت اعتراض میکند در صورتی که در جزء ترکه،ملک غیر منقول ثبت شده باشد باید در همان موقع به اداره ثبت کتبا اطلاع دهد در این صورت ثبت ملک موقوف به معلوم شدن نتیجه اعتراض خواهد شد.
ماده 5 - در صورتی که نسبت به ملک غیر منقول ثبت شده وصیّتی شده باشد که مورد اتفاق تمام ورثه و اشخاص ذی نفع باشد مورد وصیّت به نام وصی له یا مصرفی که برای آن وصیّت شده ثبت میشود و بقیه ملک(اگر بقیه باشد)به نام ورثه ثبت میگردد.
ماده 6 - هرگاه وصیّت‌نامه‌ای که به موجب قانون قابل ترتیب اثر است بین ورثه و اشخاص ذی نفع مورد اختلاف واقع شود ثبت ملک نسبت به آن چه مورد گفتگو است موقوف به رفع اختلاف در دادگاه به موجب حکم نهائی خواهد بود.
ماده 7 - اگر قسمتی از ملک مورد اختلاف واقع شده و قسمت دیگر مورد اختلاف نباشد و نتیجه گفتگو در مورد اختلاف تأثیری در این قسمت نداشته باشد ممکن است ملک نسبت به آنچه مورد اختلاف نیست ثبت و نسبت به آنچه مورد اختلاف است موقوف به حل اختلاف گردد.
ماده 8 - هرگاه توافق و اختلاف ورثه نسبت به وصیّت‌نامه‌ای که به موجب قانون قابل ترتیب اثر است معلوم نباشد اداره ثبت به هزینه شخص ذی نفع آگهی مینماید و در آگهی باید مفاد وصیّت‌نامه و این که از طرف چه کسی و در چه تاریخ ابراز شده قید و تذکر داده شود چنانچه کسی اعتراضی نسبت به وصیّت‌نامه دارد در ظرف سه ماه از تاریخ انتشار آخرین آگهی اعتراض خود را به اداره ثبتی که آگهی را منتشر نموده تسلیم نماید و در صورت انقضاء مدّت مذکور و نرسیدن اعتراض ملک مورد وصیّت به نام موصی له یا مصرفی که برای آن وصیّت شده است در دفتر املاک ثبت خواهد شد.
آگهی مذکور سه مرتبه هر ماه یک مرتبه در روزنامه کثیر الانتشار محل منتشر شده و در صورت نبودن روزنامه در محل در یکی از روزنامه‌های کثیر الانتشار تهران منتشر خواهد گردید.
ماده 9 - در مورد متوفّای بلا وارث اگر در ظرف ده سال مقرّر در قانون امور حسبی وصیّت‌نامه‌ای ابراز شود که قابل ترتیب اثر بوده و برای تحریر ترکه آگهی نشده باشد مفاد وصیّت‌نامه به ترتیب مذکور در ماده فوق و با قید این که متوفی بلا وارث معرفی شده است آگهی میگردد و در صورتی که در مدّت سه ماه از تاریخ انتشار آخرین آگهی اعتراضی نرسیده مورد وصیّت به نام موصی له یا مصرفی که برای آن وصیّت شده است ثبت و باقی ملک پس از ده سال اگر وارثی پیدا نشد به نام دولت ثبت خواهد شد.
ماده 10 - اگر از طرف ورثه یا اشخاص دیگر ذی نفع وصیّت‌نامه‌ای ابراز شود که موصی از وصیّت اوّل خود رجوع کرده و آن وصیّت‌نامه مورد تصدیق تمام ورثه و اشخاص ذی نفع واقع شود ملک مطابق وصیّت‌نامه ثانی ثبت خواهد شد و اگر مورد اختلاف واقع شود یا توافق و اختلاف ورثه معلوم نباشد در صورتی که وصیّت‌نامه مطابق قانون قابل ترتیب اثر باشد بر طبق ماده 6 و 7 و 8 عمل خواهد شد.
ماده 11 - در صورتی که در دادگاه بخش در موعد مقرّر در ماده 294 قانون امور حسبی وصیّت‌نامه ابراز شد که قابل ترتیب اثر باشد دادگاه در تصدیق انحصار وراثت مفاد وصیّت‌نامه و این که در موقع ابراز شده و قابل ترتیب اثر است درج خواهد کرد و اگر تصدیق انحصار وراثت صادر شده و این مطلب به جهتی در آن درج نشده باشد اشخاص ذی نفع باید تصدیقی مبنی بر ابراز وصیّت‌نامه در موعد مقرّر و قابل ترتیب اثر بودن آن از دادگاه گرفته به ضمیمه سواد وصیّت‌نامه به اداره ثبت اسناد تسلیم نمایند.
ماده 12 - اگر ترکه متوفی به وسیله دادگاه تقسیم شده و حکم نهائی دادگاه در این خصوص به اداره ثبت داده شود و یا این که ورثه موصی له و وصی(در صورتی که وصیّتی شده باشد)ترکه را تقسیم کرده باشند ملک مطابق تقسیمی که شده است ثبت میشود و در صورت اخیر اگر اختلافی مابین ورثه و موصی له یا وصی در تقسیم باشد ثبت ملک موقوف به رفع اختلاف در دادگاه خواهد بود.
ماده 13 - در صورتی که وصیّت به طور کلی باشد(مثل ثلث اموال)ورثه میتوانند ملک معیّن را ثلث قرار داده و باقی املاک را به نام خود ثبت کنند یا ثلث را از اموال دیگر معیّن کرده و تمام ملک ثبت شده را به نام خود ثبت کنند مگر این که در وصیّت‌نامه ترتیب دیگری مقرّر شده باشد.
ماده 14 - پس از ثبت ملک در دفتر املاک به نام ورثه یا موصی له ادعای وصیّت یا هر ادعای دیگری که مخالف با ثبت ملک باشد مسموع نخواهد شد و هیچ وصیّت‌نامه،اعمّ از رسمی و سرّی و غیر این‌ها پذیرفته نخواهد شد.2(2)