آیین‌نامه اجرائی ماده (13) قانون جامع حمایت از حقوق معلولان
مصوب 1383/10/27 هیأت وزیران
ماده 1 - کلیه دادگاه‌ها موظفند صرفا با معرفی و اعلام سازمان بهزیستی کشور جهت نصب و عزل قیم برای افراد معلول اقدام نمایند.
ماده 2 - تشخیص معلولیت افراد موضوع قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به منظور نصب قیم،با کمیسیون پزشکی سازمان بهزیستی کشور خواهد بود.
ماده 3 - مراقبت،نگهداری و توانمندسازی معلولان و همچنین نمایندگی قانونی آنها در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی تا زمان نصب قیم توسط دادگاه،با سازمان بهزیستی کشور خواهد بود.
ماده 4 - در موارد فوریت و ضرورت مانند فوریتهای پزشکی که دسترسی به قیم مقدور نیست و نیز در مواردی که اساسا قیم نصب نشده است،مسؤولین بهزیستی در سراسر کشور و همچنین کارکنان بهزیستی به تشخیص رئیس سازمان یا رئیس اداره،با اختیارات و مسؤولیتهای قانونی قیم عمل خواهند نمود.
ماده 5 - سازمان بهزیستی کشور مکلف است اجرت قیم موضوع این آیین‌نامه را از محل اعتباراتی که در بودجه سالیانه پیش‌بینی میشود،پرداخت نماید.
تبصره- اجرت قیم آن عده از معلولینی که توانائی مالی دارند با تشخیص دادگاه از محل اموال معلولین پرداخت خواهد شد.
ماده 6 - چنانچه قیم به تکالیف قانونی خود مانند ارائه صورتحساب زمان تصدی به دادستان عمل نکند سازمان بهزیستی کشور موظف است مراتب را جهت عزل قیم به دادگاه صالح اعلام نماید.
ماده 7 - سازمان بهزیستی کشور موظف است نسبت به ارائه مشاوره حقوقی به کلیه معلولان کشور و تعیین وکیل برای دفاع از حقوق افراد معلول در محاکم قضائی اقدام و به دادگاه مربوط معرفی نماید.
تبصره- سازمان بهزیستی کشور مجاز است در موارد ضروری جهت جلوگیری از تضییع حقوق معلولان بیسرپرست به نمایندگی از آنها در دادگاه‌ها و دادسراها طرح دعوی و دادخواهی نماید.
ماده 8 - سازمان بهزیستی کشور علاوه بر استفاده از وکلاء دادگستری و مشاوران حقوقی موضوع ماده (187)قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران‌مصوب 1379-برای طرح هرگونه دعوی یا دفاع و تعقیب دعاوی مربوط به معلولین میتواند از کارشناسان اداره حقوقی یا کارمندان رسمی خود با رعایت شرائط مقرر در ماده (32) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنیمصوب 1379-به عنوان نماینده حقوقی استفاده نماید.
تبصره 1- کانونهای وکلاء دادگستری در سراسر کشور و نیز مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلاء و کارشناسان قوه قضائیه موظفند حسب درخواست سازمان بهزیستی کشور و ادارات تابعه آن در سراسر کشور نسبت به تعیین وکیل معاضدتی مورد نیاز افراد معلول اقدام نمایند.
تبصره 2- سازمان بهزیستی کشور مکلف است در صورتی که معلولین به واسطه عدم کفایت دارایی قادر به تأدیه هزینه دادرسی نباشند،دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی به دادگاه تقدیم نماید و دادگاه در صدور حکم مبانی نظرات سازمان را تا حد امکان مورد توجه قرار خواهد داد.
ماده 9 - قیم یا معلول که متقاضی حمایت قضائی میباشند باید درخواست کتبی خود را با ذکر دلائل به سازمان بهزیستی کشور تسلیم نمایند.
تبصره- مرجع تشخیص ضرورت حمایت قضائی و حقوقی از معلولین،بالاترین مقام سازمان،مدیران کل ادارات بهزیستی استانها و رؤسای ادارات بهزیستی شهرستانهای سراسر کشور خواهند بود.2(3)